Makalero

Die größten Sprachgruppen in den Sucos Osttimors.[1]
Anteil von Makalero-Muttersprachlern in den Sucos Osttimors.

Makalero (Macalero, Maklere, Maceler) sind eine Ethnie in Osttimor, die die Papuasprache Makalero sprechen. Sie wird traditionell nur im Verwaltungsamt Iliomar (Gemeinde Lautém) von 7.500 Menschen gesprochen. Eine größere Gruppe Makaleros lebt in der Gemeindehauptstadt Lospalos (in Sawarica und Natura) und in der Landeshauptstadt Dili (etwa 260, hauptsächlich in Becora). Insgesamt ist Makalero für 8.686 Osttimoresen die Muttersprache (2015).[2] Sie ist eine der 15 in der Verfassung anerkannten Nationalsprachen Osttimors.

Übersicht

Der Name „Makalero“ bedeutet „die Menschen, die niemals müde werden“.[3]

Die Gesellschaft ist patriarchal. Die Familie der Braut zahlt eine Mitgift (betis/balarque).[3] Eine große Rolle spielt bei den Makalero Fulidai-dai, was man mit einem kulturellen System der Nachbarschaftshilfe vergleichen kann. Fulidai-dai, in seinem Kern, fördert eine verstärkte Zusammenarbeit, gegenseitige Hilfe und freiwillige Beiträge. Sein Hauptzweck besteht darin, Einzelpersonen, zum Handeln für einen Beitrag zum Wohle der Gemeinde anstatt zum Wohle eines Einzelnen zu fördern. Zu den Grundsätzen gehören Solidarität, Kollektivität, Austausch und gegenseitige Hilfe. So werden gemeinsam Ackerland gewonnen, gepflanzt, geerntet, Häuser gebaut oder Festlichkeiten vorbereitet.[4]

Einwohner von Fuat

Fehlverhalten wird mit der Tradition des Tara Bandu' (Tarabandu) behandelt. Beispielsweise beleidigte ein Dorfbewohner während einer Zeremonie Vertreter der Regierung. Der Übeltäter stiftete Fleisch und den lokalen Palmwein für eine Tara-Bandu-Zeremonie mit den Ältesten und lokalen Würdenträgern aus der ganzen Gemeinde Lautém, inklusive des katholischen Pfarrers. Während der Zeremonie wurde über das Vergehen gesprochen und darüber, wie wichtig Vergebung sei. Der Name des Übeltäters wurde dabei nie genannt, weil das gesamte Dorf die Verantwortung für das Fehlverhalten des Einzelnen übernommen hatte.[4]

Bekannte Vertreter der Ethnie

Literatur

Einzelnachweise

  1. Statistisches Amt Osttimors, Ergebnisse der Volkszählung von 2010 der einzelnen Sucos (Memento vom 23. Januar 2012 im Internet Archive)
  2. Direcção-Geral de Estatística: Ergebnisse der Volkszählung von 2015, abgerufen am 23. November 2016.
  3. a b Ernest Chamberlain: The Struggle in Iliomar: Resistance in rural East Timor Iliomar Sub-District, 2017, abgerufen am 26. Dezember 2017.
  4. a b About Iliomar (Memento vom 8. März 2010 im Internet Archive)
  5. „Chapter 7.4 Arbitrary detention, torture and ill-treatment“ (Memento vom 4. Februar 2016 im Internet Archive) (PDF; 2,0 MB) aus dem „Chega!“-Report der CAVR (englisch)

Auf dieser Seite verwendete Medien

Sprachen Osttimors.png
Autor/Urheber: J. Patrick Fischer, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Größte Sprachgruppe in den jeweiligen Sucos Osttimors nach den Ergebnissen der Volkszählung vom Okt. 2010 (Deutsch). Quelle der Daten: Statistisches Amt Osttimors
Makalero.png
Autor/Urheber: J. Patrick Fischer, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Anteil der Muttersprachler von Makalero in den Sucos Osttimors nach der Volkszählung von 2010
2022-09-23 Fuat 5.jpg
VISE MINISTRU DA ADMINISTRASAUN ESTATAL INAGURA PROJEITU UMA KBI'IT LAEK REGULAR FAZE DARUAK IHA SUKU FUAT, POSTU ADMINISTRATIVU ILIOMAR.

Iliomar, Kuarta feira 21/09/2022 Exelencia Vise Ministru da Administrasaun Estatal, Sr. Lino de Jesus Torrezão akompanha husi Presidenti Autoridade Municípiu Dili, Presidente Autoridade Municípiu Ermera, Secretaria Executiva ST-PNDS Nasional no Administrador Munisipiu Láutem simbolikamente Inaugura Uma Kbi'it Laek (UKL) regular Faze daruak unidade ida (1) representa UKL unidade sanulu (10) iha Suku Fuat, Postu Administrativu Iliomar, Munisipiu Lautem. Exelençia Vise Ministru iha fatin inagurasuan responde perguntas husi joranlista sira hodi dehan katak : "Ohin Kuarta Feira ne'e, hau mai ho objetivu ida hodi inagura obra UKL regular Faze daruak (Tinan 2022) ninian, maibe antes ne'e ohin hau ho komitiva simbolikamente entrega obra UKL regular Faze dahuluk (tinan 2021) ba benefisiaru iha Suku Iliomar 2. Kona ba UKL faze daruak nian iha Suku Fuat rasik, hakarak hato'o Apresiasaun ba Xefe Suku no ekipa KPA e Ekipa Jestaun Suku (EJS) tamba ho esforsu tomak no komitmentu nebe'e aas, Obra ida ne'e bele finalisa iha durasaun tempu loron haat nulu resin ida (41 dias), durasaun tempu ida lalais tebes, tamba durasaun lolos konstrusaun obra UKL regular ne'e fulan tolu (3)". Sr. Lino mos hatutan katak "tuir Xefe do Suku informa katak obra ne'e lolos bele remata antes loron ha'at nulu resi ida ne'e (41) maibe tamba kondisaun udan entaun dada tempu uitoan". Hatan ba perguntas husi Jornalista ligadu ho presensa husi Presidenti Autoridade Municipiu Ermera no Municipiu Dili inklui Administrador Municípiu Ainaro no Viqueque iha Suku Fuat, Exelencia Vise Ministru hateten katak : "Objetivu lolos husi Viagem Offisial mai Municípiu Láutem ne'e iha rua (2), Premeiru inagurasuan UKL iha Suku Fuat no Segundu ba loron aban e bainrua sei iha Atividade Reunião Concelho Coordenação Teretorial nebe'e sei partisipa husi Presidenti Autoridade Municípiu (PAM) no Administrador Municípiu (AM) husi 13 Municípiu, eseptu RAEOA, entaun ohin loron Administrador Municípiu Láutem konvida mos PAM Ermera no Dili inklui AM Ainaro no Viqueque hodi partisipa iha Seremonia Inagurasuan iha Suku Fuat". Sr. Lino mos hatutan: "ho presensa husi Administrador Munisipiu sira ne'e no hare direta progresu serbisu husi Ekipa sira iha Suku Fuat, bele motiva no sai referensia hodi bele konklui lalais obra hanesan iha idak-idak nian Municípiu". Husi Suku ne'en ( 6 ) iha Postu Administrativu Iliomar, uniku Suku Fuat konklui ona implementasaun Atividade UKL regular Faze daruak e Iha Timor laran tomak, Suku Fuat mos nudar Suku Premeiru nebe'e konklui ou finalisa ona Konstrusaun UKL regular Faze daruak (tinan 2022). Total UKL Regular Faze daruak unidade sanulu (10) iha Suku Fuat, UKL Unidade tolu atinji 100% no Progresu konstrusaun UKL hitu (7) atinji ona 75% e Xefe do Suku Fiat, promete no garantia katak UKL hitu (7) ne'e sei remata iha loron 15 fulan Outubro tinan 2022. Iha seremonia ne'e marka presensa mos husi Komandante PNTL Munisipiu Láutem, Komandante F-FDTL Municipiu Láutem, Parte Veteranus, Amo Paroco Iliomar, Xefe do Suku nain Lima (5), Xefe Aldeia, Diretor Delegasaun PNDS Municipiu Láutem no Ekipa, Ekipa KPA, Ekipa Jestaun Suku, Fornesedor, Badaen, Benefisiariu, Estudante estajiadu husi UNTL, , no komunidade Suku Fuat.

@ofisialmediapnds