Aelebere

Aelebere
Sitz des Verwaltungsamtes Iliomar in Aelebere
Daten
Fläche18,17 km²[1]
Einwohnerzahl808 (2015)[1]
Chefe de SucoLibernito Gomes
(Wahl 2016)
AldeiasEinwohner (2015)[1]
Heitali129
Lalumato282
Leilor246
Marafal151
Der Suco Aelebere
Aelebere
Koordinaten: 8° 43′ S, 126° 49′ O

Aelebere (Ailebere) ist ein osttimoresischer Ort und Suco im Verwaltungsamt Iliomar (Gemeinde Lautém). Hael bedeutet in Makalero „Baumwolle“, pere „groß“, so dass die Bedeutung des Ortsnamens in etwa „Große Baumwolle“ ist.[2]

Der Ort

Der Ort Aelebere liegt im Nordosten des Sucos auf einer Meereshöhe von 320 m und ist Teil des Siedlungszentrums Iliomar, den Hauptort des Subdistrikts. Hier gibt es eine Grundschule, eine Schule zur Vorbereitung auf die Sekundärstufe, ein kommunales Gesundheitszentrum und einen permanenten Hubschrauberlandeplatz.[3]

Der Suco

Aelebere
OrtePosition[4]Höhe
Aelebere8° 43′ S, 126° 49′ O320 m
Ara'Ara8° 43′ S, 126° 49′ O315 m
Leilor8° 43′ S, 126° 49′ O320 m
Marafal8° 43′ S, 126° 49′ O313 m
Ossohira8° 43′ S, 126° 49′ O320 m

Aelebere hat 808 Einwohner (2015), davon sind 372 Männer und 436 Frauen. Die Bevölkerungsdichte beträgt 44,5 Einwohner/km². Im Suco gibt es 165 Haushalte.[1] Über 97 % der Einwohner geben Makalero als ihre Muttersprache an. Minderheiten sprechen Makasae oder Tetum Prasa.[5]

Vor der Gebietsreform 2015 hatte Aelebere eine Fläche von 4,99 km².[6] Nun sind es 18,17 km².[1] Der Suco liegt im südlichen Zentrum des Subdistrikts Iliomar. Im Norden und Westen grenzt er an den Suco Tirilolo. Die Westgrenze bildet dabei der Fluss Lihulo. Entlang der Grenze im Süden und Osten führt die südliche Küstenstraße, eine der Hauptverkehrsachsen des Landes, die hier nach Norden in Richtung der Distriktshauptstadt Lospalos schwenkt. Sie durchschneidet auch das Siedlungszentrum Iliomar. Der Nordteil gehört zu Aelebere, während der Süden sich auf die Sucos Iliomar I und Iliomar II verteilt. Zu diesem Siedlungszentrum gehören auch die Orte Leilor, Aelebere, Marafal und Ara'Ara (Ara Ara). Etwas weiter südwestlich liegt der Ort Ossohira (Ossoira). Jenseits der Straße liegt im Nordosten der Suco Fuat.[7]

In Alebere liegen die vier Aldeias Heitali, Lalumato, Leilor und Marafal.[8]

Geschichte

Aelebere wurde 1917 gegründet.[9]

Politik

Bei den Wahlen von 2004/2005 wurde Eurico Jeronimo zum Chefe de Suco gewählt.[10] Bei den Wahlen 2009 gewann João Antonio de Jesus[11] und 2016 Libernito Gomes.[12]

Weblinks

Commons: Aelebere – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

Einzelnachweise

  1. a b c d Direcção-Geral de Estatística: Ergebnisse der Volkszählung von 2015, abgerufen am 23. November 2016.
  2. Juliette Huber: Linguistic archaeology in Timor (Memento vom 26. Januar 2017 im Internet Archive), abgerufen am 26. Januar 2017.
  3. UNMIT: Timor-Leste District Atlas version02, August 2008 (Memento vom 3. Dezember 2011 im Internet Archive) (PDF; 389 kB)
  4. Atlanten der zwölf Gemeinden und der Sonderverwaltungsregion Osttimors, Stand 2019 (Direcção-Geral de Estatística DGE).
  5. Ergebnisse des Zensus 2010 für den Suco Aelebere (tetum; PDF; 8,6 MB)
  6. Direcção Nacional de Estatística: Population Distribution by Administrative Areas Volume 2 English (Memento vom 5. Januar 2017 im Internet Archive) (Zensus 2010; PDF; 22,6 MB)
  7. Timor-Leste GIS-Portal (Memento vom 30. Juni 2007 im Internet Archive)
  8. Jornal da Républica mit dem Diploma Ministerial n.° 199/09 (Memento vom 3. Februar 2010 im Internet Archive) (portugiesisch; PDF; 323 kB)
  9. Juliette Huber: A grammar of Makalero - A Papuan language of East Timor, LOT Utrecht 2011
  10. Secretariado Técnico de Administração Eleitoral STAE: Eleições para Liderança Comunitária 2004/2005 - Resultados (Memento vom 4. August 2010 im Internet Archive)
  11. Secretariado Técnico de Administração Eleitoral STAE: Eleições para Liderança Comunitária 2009 - Resultados (Memento vom 4. August 2010 im Internet Archive)
  12. Jornal da República: Lista Naran Xefe Suku Eleito 2016, 2. Dezember 2016, abgerufen am 17. Juni 2020.

f1Symbol einer Weltkugel Karte mit allen Koordinaten: OSM | WikiMap

Auf dieser Seite verwendete Medien

Aelebere Suco2.png
Landkarte des Sucos Aelebere
2022-08-10 Sede de posto administrativo Iliomar.jpg
ENKONTRU KOORDENASAUN ST-PNDS NASIONAL HO AUTORIDADE POSTU ADMINISTRATIVU ILIOMAR LIGADU HO IMPLEMENTASAUN ATIVIDADE PNDS REGULAR INKLUI ESTRATEJIA IMPLEMENTASAUN UKL PLUS KATEGORIA A TINAN 2022.

Postu Administrativu Iliomar sai nudar Postu Alvu ba implementasaun Atividade UKL plus Kategoria A liu husi Enkontru Konselhu Koordenasaun Municipal nebe’e realisa fulan hirak liu ba iha Municipiu Lautem. Ligadu ho Asuntu ne’e, Administrador Postu Administrativu Iliomar Sr. Jacob Dos Reis, iha loron tersa feira 09/08/2022 lidera enkontru nebe’e Partisipa husi Exelentisima Secretaria Ezekutiva ST-PNDS Nasional hodi koalia kona ba estratejia implementasaun atividade Uma Kbi’it Laek Plus kategoria A iha Postu Administrativu Iliomar. Tuir Matadalan implementasaun UKL plus Kategoria A sei hala’o ho mekanismu distribui materiais konstrusaun hodi konstrui Uma. iha Postu Administrativu Iliomar rasik Materiais konstrusaun sei distribui ba konstrui Uma hamutuk hitu nulu resin Lima (75) nebe’e kobre Suku neen (6). Secretaria Ezekutiva iha Enkontru ne’e hateten “liu husi Enkontru Konselhu Koordenasaun Municipal no baseia ba rekomendasaun tekniku husi ST-PNDS intermus de ejekusaun atividades PNDS iha Municipiu Lautem ami rekunhese katak Postu Iliomar sai hanesan melhores Postu nebe’e implementa atividades PNDS ho diak tebes ho nune’e Iha Tinan ida ne’e Postu Iliomar sei implementa atividade UKL regular Faze daruak no Atividades UKL Plus Kategoria A. atividae hirak ne’e hanesan serbisu extra ida nebe’e nesisita kontribuisaun hotu-hotu nian hahu husi Administrador Postu, Xefe do Suku no ekipa sira hotu nebe’e responsabel ba implementasaun atividade refere atu garante atividades hirak ne’e la’o ho diak e sei konklui iha tinan ida ne’e nia laran”. Sra. Caludinha hatutan “husi ST-PNDS ami tau atensaun masimu ba iha Postu Alvu sira hotu Inklui Postu Iliomar no nafatin esforu atu atividade hotu-hotu la’o tuir kalendariu nebe’e termina ona. Ami hetan orientasaun atu aselera prosesu implementasaun atividade hirak nebe’e hetan alokasaun orsamentu tinan 2022”. Diretor Delegasaun ST-PNDS Municipiu Lautem iha biban ne’e relata progresu implementasaun UKL Plus Kategoria A iha Postu Iliomar katak, Administrador Municipiu Iliomar hala’o ona ninia kompetensia hodi fahe ona numeru benefisiariu ba Kada Suku. Marka presensa mos iha enkontru ne’e Xefe do Suku ne’en parte Postu Iliomar nian mak hanesan Xefe do Suku Aliebere, Caenliu, Fuat, Iliomar 1, Iliomar 2, no Suku Tirilolo e iha biban ne’e Xefe do Suku hirak ne’e mos hato’o preukupasaun iha sesaun Diversus. Sr. Jose Luis da Costa Xefe do Suku iliomar 1 hato’o preukupasaun kona ba distansia postu iliomar nebe’e do’ok husi Municipiu Lautem no kondisaun Estrada nebe’e aat sai hanesan obstaklu ba prosesu implemententasaun atividade PNDS. Husi montante alokasaun orsamentu ba kada atividade PNDS nebe’e hanesan ba Suku hotu iha Timor laran tomak, sai mos preukupasaun ba Xefe do Suku sira rajaun ejekusaun orsamentu ba fasilita transporte ba terenu hetan gastus nebe’e bo’ot liu-liu iha tempu udan no preukupasaun kuas hanesan mai husi Xefe do Suku nain lima seluk. Responde ba preukupasaun hirak ne’e Sra Claudinha hateten “ uluk nanain hau hakarak dehan katak husi preukupasaun hirak nebe’e ita bo’ot sifra hato’o hatudu katak ita bo’ot sira nia partisipasaun ba iha atividade implementasaun PNDS masimu tebes nudar autor prinsipal. Ita hahu desenha atividade UKL regular iha tinan 2020 no ita iha situasaun normal, tinan ida ne’e ita koko atu halo mudansa uitoan, ho kustu nebe’e iha ita gastus ba konstrui Uma maibe kustu ba mobiliarius mak ita sei halakon ou hamenus. Tekniku sira mos halo ona Levantamentu atu oinsa iha diferensia entre area urbana no area rurais, ezemplu ba iha Implementasaun UKL Plus sei iha diferensia alokasaun orsamentu entre Postu Lospalos Vila nudar Postu Alvu ba Kategoria B, no Postu Iliomar nudar Postu Alvu Kategoria B. Kona ba orsamentu operasional, Sra. Claudinha esplika “iha tinan hirak liu ba alokasaun orsamentu ita fahe ba rua, orsamentu infraestrutura no operasional, ba iha parte operasionl ita aloka osan tuir orsamentu nebe’e alokadu no iha tinan hirak tuir mai iha aumenta atividade, entaun husi ST-PNDS kontinua atu aloka orsamnetu sufisiente ba iha kustu operasional inklui preukupasaun seluk nebe’e ohin levanta iha ne’e tamba orsamentu operasional ne’e mak ita utilija ba iha pagamentu ba EJS sira. Husi ST-PNDS valorisa tebes serbisu EJS nian iha implementasaun atividade PNDS, ho nune’e orientasaun husi Sua Exelensia MInistru da Adminitrasaun Estatal husu atu Ekipa ST-PNDS halo ezesisiu kalkulasaun ida atu bele valorisa duni serbisu tomak EJS nian”. Marka Presensa iha enkontru ne'e Diretor Delegasaun ST-PNDS Municipiu Lautem no Ekipa, Komandante Esquadra Postu Administrativu Iliomar, Professor Escolas Postu Administrativu Iliomar, Amo Paroko Postu Administrativu Iliomar no Funsionarius Postu Administrativu Iliomar.

@offisialmediapnds