Col de Banyuls

Col de Banyuls
Blick auf den Pass mit Grenzstein im Vordergrund
Blick auf den Pass mit Grenzstein im Vordergrund

Blick auf den Pass mit Grenzstein im Vordergrund

Passhöhe361 m
DépartementPyrénées-Orientales, Frankreich
TalorteBanyuls-sur-MerEspolla
GebirgePyrenäen
Karte (Pyrénées-Orientales)
Col de Banyuls (Pyrénées-Orientales)
© Hawk-Eye, CC BY-SA 3.0
Col de Banyuls (Pyrénées-Orientales)
Koordinaten42° 27′ 0″ N, 3° 3′ 14″ O
REGION1-BEZ=REGION2-BEZ

Der Col de Banyuls, Katalanisch Coll de Banyuls, ist ein 361 Meter hoher Bergpass in der Serra de l’Albera, der Katalonien mit Nordkatalonien verbindet. Über ihn verläuft die französisch-spanische Staatsgrenze.

Toponymie

Der Col de Banyuls hieß vormals Col d’Espils bzw. Coll d’Espils. Sein Name wurde dann auf die beiden Ansiedlungen unterhalb der Passhöhe übertragen: Les Abeilles auf der französischen Seite und Espolla auf der spanischen Seite. Das Wort Espils dürfte wahrscheinlich vom Lateinischen specula abgeleitet sein[1] und bezieht sich auf einen Wachtturm (turris speculatoria).[2]

Geographische Lage

Neben dem Col du Perthus und dem Coll dels Belitres ist der Col de Banyuls einer der drei Straßenpässe im Albères-Massiv. Er verbindet die am Mittelmeer gelegene französische Gemeinde Banyuls-sur-Mer (Katalanisch Banyuls de la Marenda) im Département Pyrénées-Orientales mit der spanischen Gemeinde Espolla, die zur katalanischen Comarca Alt Empordà gehört. Die spanische Seite unmittelbar an der Passhöhe liegt jedoch auf dem Gebiet der Gemeinde Rabós.

Der Pass überquert das Albères-Massiv auf einer Höhe von 361 Meter. Topographisch bildet er die Einsattlung zwischen dem 713 Meter hohen Puig de la Calma im Südosten und dem 699 Meter hohen Pic Estela im Nordwesten. Von Banyuls-sur-Mer sind es 10 Kilometer bis zur Passhöhe, wobei die Straße (Route des Mas) dem Fluss Baillaury bergauf nach Südwesten folgt. Von Espolla auf der katalanischen Seite sind es 11 Kilometer, hier folgt die Straße (Carrer de Banyuls) dem Tal der Orlina nach Nordosten.

Unmittelbar an der Südseite des Passüberganges befindet sich die Grenzmarkierung N° 591. Weiter hinten ist ein Wasserspeicher (Höhenspeicher) installiert. Weiter nach Südosten am Grat folgt dann das Grenzkreuz N° 592. An der Nordseite des Passübergangs steht eine Hinweistafel auf die grenzüberschreitende Feuergefahr zusammen mit einer Holztafel über ein Projekt zur Feuereindämmung. Auf derselben Seite liegt etwas weiter zurückversetzt ein ehemaliger Bunker, der jetzt vom Centre Excursionista Empurdanès als Schutzhütte genutzt wird.

Auf der französischen Seite linkerhand unterhalb der Passhöhe ließ General Charles de Gaulle im Juni 1944 ein Mahnmal zur Befreiung Frankreichs durch die Résistance errichten. An den Spanischen Bürgerkrieg (1936 bis 1939) und die anschließende Retirada erinnern hier außerdem drei Hinweisschilder.

Für Ausflüge ins Albères-Massiv stellt der Pass einen beliebten Ausgangspunkt dar. Überdies bildet er einen vorzüglichen Blickpunkt auf die Côte Vermeille. Aus der Ebene des Alt Empordà im Süden kann der Col de Banyuls praktisch von überall eingesehen werden.

Geologie

Der geologische Untergrund des Col de Banyuls wird aus paläozoischen Schiefern des Albères-Massivs aufgebaut. Die gegen Ende der variszischen Gebirgsbildung im Oberkarbon vor rund 300 Millionen Jahren BP metamorphosierten Gesteine sind älter als 470 Millionen Jahre. Sie sind relativ niedrig metamorph und gehören zur Chloritzone der Grünschieferfazies.

Geschichte

Der Col de Banyuls hat eine lange Geschichte hinter sich, die wahrscheinlich bis in die Antike zurückreicht. Sehr wahrscheinlich verlief über ihn die Via Heraclea und möglicherweise auch ein Seitenzweig der Via Domitia.

Unter General Antonio Ricardos versuchten die spanischen Truppen im Jahr 1793 eine Invasion des Roussillons (Krieg von Roussillon), stießen aber in der Schlacht am Col de Banyuls auf erbitterten Widerstand der einheimischen Bevölkerung.

Photogalerie

Literatur

  • Becat, Joan: 12-Banyuls de la Marenda. In: Atles toponímic de Catalunya Nord. I. Aiguatèbia – Montner. Terra Nostra (Biblioteca de Catalunya Nord, XVIII), 2015, ISSN 1243-2032.
  • Becat, Joan, Ponsich, Pere und Gual, Raimon: Banyuls de la Marenda, Cotlliure i Portvendres. In: El Rosselló i la Fenolleda. Barcelona: Fundació Enciclopèdia Catalana(Gran Geografia Comarcal de Catalunya, 14) 1985, ISBN 84-85194-59-4.

Einzelnachweise

  1. Lluís Basseda: Toponymie historique de Catalunya Nord, t. 1. In: Revista Terra Nostra. Prades 1990, S. 796.
  2. Jean Sagnes: Le pays catalan, t. 2. Société nouvelle d'éditions régionales, Pau 1985, ISBN 2-904610-01-4, S. 579–1133.
Commons: Col de Banyuls – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

Auf dieser Seite verwendete Medien

Pyrenees topo map-blank.jpg
Autor/Urheber: Eric Gaba (Sting - fr:Sting), Lizenz: CC BY-SA 3.0
Large blank map showing the relief of the Pyrenees mountains.
Coll de Banyuls 2011 14.jpg
Autor/Urheber:  Bertrand GRONDIN  → (Talk), Lizenz: CC BY-SA 3.0
Route vers Espolla, col de Banyuls-sur-Mer,Banyuls-sur-Mer (Pyrénées-Orientales, Languedoc-Roussillon, France), Rabós (Haut-Ampurdan, Gérone, Catalogne, Espagne)
Coll de Banyuls 2011 17.jpg
Autor/Urheber:  Bertrand GRONDIN  → (Talk), Lizenz: CC BY-SA 3.0
Borne-frontière n° 591 et route vers le refuge, col de Banyuls-sur-Mer,Banyuls-sur-Mer (Pyrénées-Orientales, Languedoc-Roussillon, France), Rabós (Haut-Ampurdan, Gérone, Catalogne, Espagne)
Coll de Banyuls 2013 07 17 04 M8.jpg
Autor/Urheber:  Bertrand GRONDIN  → (Talk), Lizenz: CC BY-SA 3.0
Diese Grafik wurde mit Qtpfsgui erstellt.
Coll de Banyuls 2011 21.jpg
Autor/Urheber:  Bertrand GRONDIN  → (Talk), Lizenz: CC BY-SA 3.0
Pont d'eau, col de Banyuls-sur-Mer,Banyuls-sur-Mer (Pyrénées-Orientales, Languedoc-Roussillon, France), Rabós (Haut-Ampurdan, Gérone, Catalogne, Espagne)
Pyrénées-Orientales department relief location map.jpg
© Hawk-Eye, CC BY-SA 3.0
Blank physical map of the department of Pyrénées-Orientales, France, for geo-location purpose.
Coll de Banyuls 2012 07 10 02.jpg
Autor/Urheber:  Bertrand GRONDIN  → (Talk), Lizenz: CC BY-SA 3.0
Croix et Borne-frontière n° 591, col de Banyuls,Banyuls-sur-Mer (Pyrénées-Orientales, Languedoc-Roussillon, France), Rabós (Haut-Ampurdan, Gérone, Catalogne, Espagne)
Coll de Banyuls 2011 07.jpg
Autor/Urheber:  Bertrand GRONDIN  → (Talk), Lizenz: CC BY-SA 3.0
Pancarte côté espagnol, col de Banyuls-sur-Mer, Banyuls-sur-Mer (Pyrénées-Orientales, Languedoc-Roussillon, France), Rabós (Haut-Ampurdan, Gérone, Catalogne, Espagne)
Coll de Banyuls 2012 07 10 08.jpg
Autor/Urheber:  Bertrand GRONDIN  → (Talk), Lizenz: CC BY-SA 3.0
Refuge du col de Banyuls,Banyuls-sur-Mer (Pyrénées-Orientales, Languedoc-Roussillon, France), Rabós (Haut-Ampurdan, Gérone, Catalogne, Espagne)
Coll de Banyuls 2011 04.jpg
Autor/Urheber:  Bertrand GRONDIN  → (Talk), Lizenz: CC BY-SA 3.0
Espace de mémoire, col de Banyuls-sur-Mer,Banyuls-sur-Mer (Pyrénées-Orientales, Languedoc-Roussillon, France), Rabós (Haut-Ampurdan, Gérone, Catalogne, Espagne)
Route Coll de Banyuls 2011 02.jpg
Autor/Urheber:  Bertrand GRONDIN  → (Talk), Lizenz: CC BY-SA 3.0
Route vers le col de Banyuls-sur-Mer,Banyuls-sur-Mer (Pyrénées-Orientales, Languedoc-Roussillon, France)
Coll de Banyuls 2011 05.jpg
Autor/Urheber:  Bertrand GRONDIN  → (Talk), Lizenz: CC BY-SA 3.0
Monument de la Résistance française durant la Deuxième Guerre Mondiale, col de Banyuls-sur-Mer, Banyuls-sur-Mer (Pyrénées-Orientales, Languedoc-Roussillon, France), Rabós (Haut-Ampurdan, Gérone, Catalogne, Espagne)