Talimoro

Talimoro
Fluss in der Aldeia Moris Foun
Daten
Fläche6,30 km²[1]
Einwohnerzahl7.842 (2022)[2]
Chefe de SucoLuís dos Santos
(Wahl 2016)
AldeiasEinwohner (2015)[1]
Bura2138
Leberti801
Lima Mesac435
Moris Foun1611
Nunusua1359
Der Suco Talimoro
Talimoro (Osttimor)
Talimoro
Koordinaten: 8° 44′ S, 125° 25′ O

Talimoro ist ein osttimoresischer Suco im Verwaltungsamt Ermera (Gemeinde Ermera).

Geographie

Talimoro
OrtePosition[3]Höhe
Raibiute8° 44′ 34″ S, 125° 25′ 2″ O978 m
Saheu8° 44′ 40″ S, 125° 24′ 29″ O1019 m
Talimoro8° 44′ 27″ S, 125° 25′ 22″ O943 m
Verlassene Kirche nahe Saheu

Talimoro liegt im Norden des Verwaltungsamtes Ermera. Im Westen, Süden und Osten wird er von den Sucos Poetete und Leguimea umschlossen, die sich aufgrund der verschiedenen Exklaven als Nachbarn Talmoros mehrmals abwechseln. Im Nordosten grenzt Talimoro an die Sucos Riheu und Lauala und im Norden an die Sucos Tocoluli und Fatuquero, die zum Verwaltungsamt Railaco gehören.[4] Die Nordgrenze bildet der Fluss Gleno, wobei Tocoluli eine kleine Exklave am Südufer hat. Der Goumeca und der Roumetalena, Zuflüsse des Gleno, durchqueren bis zu ihrer Mündung den Nordosten Talimoros. Die Flüsse gehören zum System des Lóis.[5] Der Suco teilt sich in die fünf Aldeias Bura, Leberti, Lima Mesac (Lima Mesak), Moris Foun und Nunusua.[6]

Bei der Gebietsreform 2015 wurde das Territorium von Talimoro bis zum Gleno nach Norden ausgedehnt, wodurch die Fläche von 4,52 km².[7] auf 6,30 km² zunahm.[1] Unter anderem kam der gesamte Westen der Gemeindehauptstadt Gleno zu Talimoro.

Das Zentrum und den Süden Talimoros durchqueren nur kleine Straßen. Entlang der Ost-West-Straße durch den Süden des Sucos liegen die Dörfer Talimoro, Raibiute und Saheu. In Saheu gibt es eine Grundschule.[8]

Einwohner

In Talimoro leben 7.842 Einwohner (2022), davon sind 3.984 Männer und 3.858 Frauen. 5.372 von ihnen wohnen in einer urbanen Umgebung, 2.470 im ländlichen Teil des Sucos. Im Suco gibt es 1.276 Haushalte.[2] Der Suco ist als urban definiert. Über 82 % der Einwohner geben Tetum Prasa als ihre Muttersprache an. Über 6 % sprechen Mambai und eine kleine Minderheit Tetum Terik.[9]

Politik

Luís dos Santos (2022)

Bei den Wahlen von 2004/2005 wurde Martinho Soares Martins zum Chefe de Suco gewählt.[10] Bei den Wahlen 2009 gewann Luís dos Santos[11] und wurde 2016 in seinem Amt bestätigt.[12]

Weblinks

Commons: Talimoro – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

Einzelnachweise

  1. a b c Direcção-Geral de Estatística: Ergebnisse der Volkszählung von 2015, abgerufen am 23. November 2016.
  2. a b Institutu Nasionál Estatístika Timor-Leste: Final Main Report Census 2022, abgerufen am 18. Mai 2022.
  3. Atlanten der zwölf Gemeinden und der Sonderverwaltungsregion Osttimors, Stand 2019 (Direcção-Geral de Estatística DGE).
  4. Direcção-Geral de Estatística: Atlas der Gemeinde Ermera.
  5. Timor-Leste GIS-Portal (Memento vom 30. Juni 2007 im Internet Archive)
  6. Jornal da República: Diploma Ministerial n.° 16/2017, mit Korrekturen vom 9. Mai 2017, abgerufen am 12. März 2019.
  7. Direcção Nacional de Estatística: Population Distribution by Administrative Areas Volume 2 English (Memento vom 5. Januar 2017 im Internet Archive) (Zensus 2010; PDF; 22,6 MB)
  8. UNMIT: Timor-Leste District Atlas version02, August 2008 (Memento vom 3. Dezember 2011 im Internet Archive) (PDF; 584 kB)
  9. Ergebnisse des Zensus 2010 für den Suco Talimoro (tetum; PDF; 8,5 MB)
  10. Secretariado Técnico de Administração Eleitoral STAE: Eleições para Liderança Comunitária 2004/2005 - Resultados (Memento vom 4. August 2010 im Internet Archive)
  11. Secretariado Técnico de Administração Eleitoral STAE: Eleições para Liderança Comunitária 2009 - Resultados (Memento vom 4. August 2010 im Internet Archive)
  12. Jornal da República: Lista Naran Xefe Suku Eleito 2016, 2. Dezember 2016, abgerufen am 17. Juni 2020.

f1 Karte mit allen Koordinaten: OSM | WikiMap

Auf dieser Seite verwendete Medien

Aldeia Moris Foun, Suco Talimoro 2.jpg
Presidente do CA ho Brigada Sebastiao Gomes tun direita ba terreno hare kondisaun mota nebee maka fo ameasa ba Comunidade Sira nia hela fatin ho nunee kontinua Kedas Normaliza Mota refere atu bele salva komunidade sira nia hela fatin no plantasaun ne’ebe mak Iha.

Serviso refere iha Aldeia Moris Foun, Suco Talimoro, postu Administrativo Gleno, Municipio Ermera.

  1. Media IGEADI _IP.
2022-10-21 Luís dos Santos, CdS Talimoro.jpg
REPRESENTANTE MINISTRU DA ADMINISTRASAUN ESTATAL OFISIALMENTE TESI FITA SIMBOLIKAMENTE INAGURA PROJEITU REHABILITASAUN ESTRADA RURAL FAZE 3 SIKLU 3 IHA POSTU ADMINISTRATIVO ERMERA MUNICIPIO ERMERA

Ermera - Sexta feira, 21/10/2022 Depois de remata faze konstrusaun, projeitu Rehabilitasaun Estrada rural iha Aldeia Lima Mesak, Suku Talimoro, Postu Administrativu Ermera, iha loron sexta feira ne'e, Obra refere Ofisialmente hetan inagura husi Diretor Logistik do PNDS akompanha husi Administrador Postu Administrativu Ermera Representa Ministru da Administrasaun Estatal ninia fatin. Diretor Delegasaun PNDS Municipiu Ermera iha sesaun dahuluk intervensaun haklaken: “hau hato’o parabens ba ita bo’ot sira hotu e ho serbisu no kolaborasaun ita nian hamutuk hahu husi inisiu ita nian programa pilotu mai to’o ohin loron ita bo’ot sira hala’o serbisu diak tuir padraun e matadalan nebe’e iha. Hau liga ba tema nebe’e ita bo’ot sira foti ba inagurasaun ohin loron katak “PNDS LORI DEZENVOLVIMENTU HAKBESIK BA IHA KOMUNIDADE”, los duni katak ami hakbesik ba ita bo’ot sira hodi lori ita bo’ot sira hakbesik ba Governu, tamba ne’e mak ita lori programa hirak ne’e implementa iha Aldeia no Suku ho nune’e ema hotu-hotu bele hakbesik mai hodi hatene programa Governu nian ba Nasaun ida ne’e. hakarak mos fo parabens ba konstrusun nebe’e ho kualidade diak, mais que hasoru desafius balun maibe rejultadu hatudu susesu nebe’e kapas e obra ne’e bele utilija ba tempu naruk”. Biban ne’e Diretor Delegasaun PNDS Municipiu Ermera esplika katak Orsamentu nebe’e Governu prepara, Aloka liu ST-PNDS diretamente transfere ba Suku, tuir mai husi Parte Suku no Aldeia hamutuk desidi prioridades ba Suku ne’e rasik e depois nafatin hamutuk Jere orsamentu refere hodi bele hala’o dezenvolvimentu ba Suku no Aldeia ne’e. Diretor Delegasaun PNDS Municipiu Ermera hatutan: “VIII Governu Konstitusional nebe’e lidera husi Premeiru Ministru Jeneral Taur Matan Ruak mai ho komitmentu ida katak lori programa Governu hakbesik ba Povu ho prinsipiuida katak hasai povu husi kiak no mukit liu husi kria Sistema ida nebe’e diak no implementa liu husi infraestrutura basiku, hanesan Uma ba Pesoal Saude, Rehabilitasaun Postu saude (klinika), extensaun sala Eskola, sistema Bee Mos, Estrada, Ponte, Valeta no seluk tan e infraestrutura basiku hirak ne’e mak sai mos prioridade ba ita bo’ot sira ezemplu hanesan iha Suku Talimoro desidi prioridade mak Rehabita Estrada rural. Hakarak hatutan mos katak, liu husi Ministeriu da Administrasaun Estatal, implementa mos programa UKL, no ba Municipiu Ermera iha tinan 2020/2021 ita konstrui uma unidade atus ida lima nulu resin neen (156) inklui Uma tolu (3) iha Suku Talimoro no tuir mai iha tinan 2021/2022 ita hetan UKL hamutuk Unidade atus haat sia nulu resin lima (495).” Iha fatin seremonia inagurasaun, Diretor Logistik do PNDS Nasional Representa Ministru da Administrasaun Estatal, iha Diskursu hateten: “uluk nanain hakarak hato’o agradese wain ba Autorodade lokal iha Suku ida ne’e no mos ba komunidade tomak, ba resesaun nebe’e diak tebes ami komitiva tomak. VIII Governu Konstitusional liu husi planu Dezenvolvimentu Nasional no Dezenvolvimentu sustentavel defini Dezenvolvimentu social nebe’e mentiona katak kondisaun iha ita nia komunidade nivel Suku no Aldeia mak hanesan kondisaun Estrada, Bee Mos, Eskola no Saude nudar kondisaun nebe’e presija Governu fo atensaun entaun Governu iha komitmentu lori povu ba moris diak. Dalan nebe’e Governu desidi atu hadia kondisaun povu liu husi Alokasaun Orsamamentu ba programa hirak nebe’e agora sai hanesan prioridade iha komunidade ninia le’et. Mekanismu ida mak liu huis PNDS no atu hakbesik Governu ba Povu liu husi programa ida hanaran desentralizasaun administrativa e poder lokal atu nune’e ita bele jere rekursu iha ita ninia Municipu rasik, signifika katak komunidade mak sei define no termina prioridade ba sira atu nune’e bele rejolve preukupasaun hirak nebe’e loron-loron komunidade hasoru iha terenu, ezemplu iha Suku Talimoro tinan kotuk desidi Bee Mos hanesan prioridade no tuir mai ita bo’ot sira define Estrada nudar prioridade iha tinan ida ne’e”. Diretor logistik do PNDS hatutan: “ho ita hotu ninia partisipasaun no komitmentu nebe’e aas tebes, Governu prontu nafatin atu halo Dezenvolvimentu ba iha rai ida ne’e. ikus liu hakarak hato’o agradesementu ba Autoridade lokal Municipiu nebe’e fo kolaborasaun tomak ba programa Governu nian liu husi PNDS hatudu rejultadu diak tebes e komunidade senti duni dezenvolvimentu iha sira nia le’et. La haluhan hakarak hateten katak, ho kapasidade no kolaborasaun husi Ekipa tomak hahu husi Nivel Municipiu, Postu to’o Suku no ho ita hotu ninia serbisu hamutuk konklui duni obra hirak ne’e ho kualidade Diak". Antes remata Diskursu, Sr Fortunato Godinho hato'o parabens ba Inagurasaun Rehabilitasaun Estrada Rural nebe'e realisa ona. "Tuir mai hau hakarak hato’o ba Xefe do Suku, Xefe Aldeia no ba komunidade tomak, parabens ba inagurasaun Estrada ohin loron e ne’e nudar pasu diak ida ba ita bo’ot sira. Espera katak ita bo'ot sira bele utilija ho didiak obra ne'e to'o aban bainrua ho nune'e bele hatudu katak obra ne'e benefisia duni ba ita bo'ot sira tuir ita bo'ot sira ninia nesesidade". Inagurasaun Rehabilitasaun Estrada rural ne’e hetan mos partisipasaun husi Lideransa Komunitaria l, Konselhu do Suku, Ekipa PARTISIPA, Ekipa Jestaun Suku, Ekipa Fasilitador Postu, Representante Komandante Eskuadra Postu Administrativu Ermera, Representante Parte Veteranus, Parte Igreja no Komunidade Suku Talimoro.

Offisial Media PNDS
Church at Saheu.jpg
Autor/Urheber: Halcyoon, Lizenz: CC BY-SA 4.0
Abandoned church on top of a hill near Saheu hamlet, Suco Talimoro, Ermera municipality, East Timor
Talimoro suco.png
Landkarte des Sucos Talimoro