Synanthedon

Synanthedon

Synanthedon pictipes

Systematik
Unterstamm:Sechsfüßer (Hexapoda)
Klasse:Insekten (Insecta)
Ordnung:Schmetterlinge (Lepidoptera)
Unterordnung:Sesiidae
Überfamilie:Sesioidea
Familie:Synanthedon
Wissenschaftlicher Name
Synanthedon
Hübner, [1819][1]

Synanthedon ist eine Gattung innerhalb der Familie der Glasflügler (Sesiidae) in der Ordnung der Schmetterlinge (Lepidoptera). Den Arten der Familie ist gemeinsam, dass sie durch Mimikry wehrhafte Hautflügler (Wespen, Bienen, Ameisen etc.) nachahmen. Einige Arten der Gattung gelten als Schädlinge in Land- und Forstwirtschaft (Beispielsweise der Apfelbaum-Glasflügler Synanthedon myopaeformis Borkh.).

Name

„Synanthedon“ ist eine Zusammensetzung griechischer Begriffe: „σύν“ hat die Bedeutung „mit“, während „ανθεδων“ auf den Aufenthaltsort „Blüten“ hinweist („Mit Blüten“). Viele der Artnamen mit der Endung -formis verweisen auf die Hautflüglerarten, die nachgeahmt werden, während andere Namen auf die Wirtspflanze hinweisen (castanevora) oder auf die Verbreitung der Art anspielen (caucasica, colchidensis).

Merkmale

Die auffälligsten Merkmale der ganz überwiegend tagaktiven Falter sind ihre größtenteils durchsichtigen Flügel, an denen in der Regel nur die Flügeladern und -ränder beschuppt sind und ihr äußeres Erscheinungsbild, das Hautflüglern stark ähnelt. Dies kommt daher, dass sie neben den durchsichtigen Flügeln eine wespen- oder bienenähnliche, meist gelbe Streifenfärbung haben. Diese Mimikry schützt sie vor Fressfeinden, die von den vermeintlich gefährlichen Tieren Abstand halten. Oft bestehen auch Ähnlichkeiten zu anderen Arten die Mimikry betreiben, wie zum Beispiel den Arten der Gattung Pyropteron.

Die Raupen der Glasflügler sind hell gefärbt und haben meist einen dunklen Kopf und erinnern in ihrer Erscheinung an Käferlarven. Sie leben und bohren in den Ästen, Stängeln oder Wurzeln von Pflanzen. Sie durchlaufen oft ein langes, mehrjähriges Larvalstadium.

Verbreitung

Die Glasflügler sind auf allen Kontinenten mit Ausnahme der Antarktis beheimatet, der Verbreitungsschwerpunkt liegt jedoch in den Tropen.

Arten

  • Schneeball-Glasflügler (Synanthedon andrenaeformis) (Laspeyres, 1801)
    • Synanthedon andrenaeformis andrenaeformis (Laspeyres, 1801)
    • Synanthedon andrenaeformis tenuicingulata Špatenka, 1997
  • Synanthedon bicingulata (Staudinger, 1887)
  • Synanthedon castanevora Yang & Wang, 1989
  • Synanthedon caucasica Gorbunov, 1986
  • Synanthedon cephiformis (Ochsenheimer, 1808)
  • Synanthedon cerskisi Gorbunov, 1994
  • Synanthedon codeti (Oberthür, 1881)
  • Synanthedon colchidensis Špatenka & Gorbunov, 1992
  • Dickkopffliegen-Glasflügler (Synanthedon conopiformis) (Esper, 1782)
  • Synanthedon cruciati Bettag & Bläsius, 2002
  • Kleiner Birken-Glasflügler (Synanthedon culiciformis) (Linnaeus, 1758)
  • Synanthedon esperi Špatenka & Arita, 1992
  • Synanthedon flaviventris (Staudinger, 1883)
  • Weiden-Glasflügler (Synanthedon formicaeformis) (Esper, 1783)
  • Synanthedon fukuzumii Špatenka & Arita, 1992
  • Synanthedon geranii Kallies, 1997
  • Synanthedon haitangvora Yang, 1977
  • Synanthedon hector (Butler, 1878)
  • Synanthedon heilongjiangana Zhang, 1987 (nomen nudum)
  • Synanthedon hippophae Xu, 1997
  • Synanthedon hongye Yang, 1977
  • Synanthedon loranthi (Králícek, 1966)
  • Synanthedon martjanovi Sheljuzhko, 1918
  • Synanthedon melliniformis (Laspeyres, 1801)
  • Synanthedon mesiaeformis (Herrich-Schäffer, 1846)
  • Synanthedon moupinicola Strand, 1925
  • Synanthedon multitarsus Špatenka & Arita, 1992
  • Apfelbaum-Glasflügler (Synanthedon myopaeformis) (Borkhausen, 1789)
    • Synanthedon myopaeformis myopaeformis (Borkhausen, 1789)
    • Synanthedon myopaeformis typhiaeformis (Borkhausen, 1789)
    • Synanthedon myopaeformis cruentata (Mann, 1859)
    • Synanthedon myopaeformis graeca (Staudinger, 1871)
    • Synanthedon myopaeformis luctuosa (Lederer, 1853)
  • Synanthedon pamphyla Kallies, 2003
  • Synanthedon pipiziformis (Lederer, 1855)
  • Synanthedon polaris (Staudinger, 1877)
  • Synanthedon producta (Matsumura, 1931)
  • Synanthedon pseudoscoliaeformis Špatenka & Arita, 1992
  • Synanthedon quercus (Matsumura, 1911)
  • Synanthedon scoliaeformis (Borkhausen, 1789)
    • Synanthedon scoliaeformis scoliaeformis (Borkhausen, 1789)
    • Synanthedon scoliaeformis japonica Špatenka & Arita, 1992
  • Synanthedon serica (Alpheraky, 1882)
  • Synanthedon sodalis Püngeler, 1912
  • Heckenkirschen-Glasflügler (Synanthedon soffneri) Špatenka, 1983
  • Synanthedon spatenkai Gorbunov, 1991
  • Erlen-Glasflügler (Synanthedon spheciformis) ([Denis & Schiffermüller], 1775)
  • Spulers Glasflügler (Synanthedon spuleri) (Fuchs, 1908)
  • Faulbaum-Glasflügler (Synanthedon stomoxiformis) (Hübner, 1790)
    • Synanthedon stomoxiformis stomoxiformis (Hübner, 1790)
    • Synanthedon stomoxiformis riefenstahli Špatenka, 1997
    • Synanthedon stomoxiformis amasina (Staudinger, 1856)
    • Synanthedon stomoxiformis levantina de Freina & Lingenhöle, 2000
  • Synanthedon syriaca Špatenka, 2001
  • Synanthedon rubiana Kallies, Petersen & Riefenstahl, 1998
  • Synanthedon talischensis (Bartel, 1906)
  • Synanthedon tenuis (Butler, 1878)
  • Tamarisken-Glasflügler (Synanthedon theryi) Le Cerf, 1916
  • Johannisbeer-Glasflügler (Synanthedon tipuliformis) (Clerck, 1759)
  • Synanthedon tosevskii Špatenka, 1987
  • Synanthedon ulmicola Yang & Wang, 1989
  • Synanthedon unocingulata Bartel, 1912
  • Synanthedon uralensis (Bartel, 1906)
  • Synanthedon velox (Fixsen, 1887)
  • Wespen-Glasflügler (Synanthedon vespiformis) (Linnaeus, 1761)
  • Synanthedon yanoi Špatenka & Arita, 1992
  • Synanthedon acerni (Clemens, 1860)
  • Synanthedon acerrubri Engelhardt, 1925
  • Synanthedon albicornis (Edwards, 1881)
  • Synanthedon alleri (Engelhardt, 1946)
  • Synanthedon arctica (Beutenmüller, 1900)
  • Synanthedon arizonensis (Beutenmüller, 1916)
  • Synanthedon arkansasensis Duckworth & Eichlin, 1973
  • Synanthedon bibionipennis (Boisduval, 1869)
  • Synanthedon bolteri (Edwards, 1883)
  • Synanthedon canadensis Duckworth & Eichlin, 1973
  • Synanthedon castaneae (Busck, 1913)
  • Synanthedon chrysidipennis (Boisduval, 1869)
  • Synanthedon decipiens (Edwards, 1881)
  • Synanthedon dominicki Duckworth & Eichlin, 1973
  • Synanthedon exitiosa (Say, 1823)
  • Synanthedon fatifera Hodges, 1963
  • Synanthedon fulvipes (Harris, 1839)
  • Synanthedon geliformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon helenis (Engelhardt, 1946)
  • Synanthedon kathyae Duckworth & Eichlin, 1977
  • Synanthedon mellinipennis (Boisduval, 1836)
  • Synanthedon novaroensis (Edwards, 1881:199)
  • Synanthedon pictipes (Grote & Robinson, 1868)
  • Synanthedon pini (Kellicott, 1881)
  • Synanthedon polygoni (Edwards, 1881)
  • Synanthedon proxima (Edwards, 1881)
  • Synanthedon pyri (Harris, 1830)
  • Synanthedon refulgens (Edwards, 1881)
  • Synanthedon resplendens (Edwards, 1881)
  • Synanthedon rhododendri (Beutenmüller, 1909)
  • Synanthedon richardsi (Engelhardt, 1946)
  • Synanthedon rileyana (Edwards, 1881)
  • Synanthedon rubrofascia (Edwards, 1881)
  • Synanthedon sapygaeformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon saxifragae (Edwards, 1881)
  • Synanthedon scitula (Harris, 1839)
  • Synanthedon sequoiae (Edwards, 1881)
  • Synanthedon sigmoidea (Beutenmüller, 1897)
  • Synanthedon viburni Engelhardt, 1925
  • Synanthedon aequalis (Walker, [1865])
  • Synanthedon apicalis (Walker, [1865])
  • Synanthedon bosqi Köhler, 1941
  • Synanthedon caeruleifascia (Rothschild, 1911)
  • Synanthedon cardinalis (Dampf, 1930)
  • Synanthedon caternaulti Strand, 1925
  • Synanthedon cerceriformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon ceres (Druce, 1883)
  • Synanthedon cubana (Herrich-Schäffer, 1866)
  • Synanthedon dasyproctos (Zukowsky, 1936b)
  • Synanthedon drucei Heppner & Duckworth, 1981
  • Synanthedon flavostigma Zukowsky, 1936
  • Synanthedon glyptaeformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon haemorrhoidalis (Fabricius, 1775)
  • Synanthedon halmyris (Druce, 1889)
  • Synanthedon hela (Druce, 1889)
  • Synanthedon hemigymna Zukowsky, 1936
  • Synanthedon hermione (Druce, 1889)
  • Synanthedon hippolyte (Druce, 1889)
  • Synanthedon laticincta (Burmeister, 1878)
  • Synanthedon lecerfi Heppner & Duckworth, 1981
  • Synanthedon lemoulti Le Cerf, 1917
  • Synanthedon mardia (Druce, 1892)
  • Synanthedon martenii Zukowsky, 1936
  • Synanthedon modesta (Butler, 1874)
  • Synanthedon myrmosaepennis (Walker, 1856)
  • Synanthedon nannion Bryk, 1953
  • Synanthedon neotropica Heppner & Duckworth, 1981
  • Synanthedon opiiformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon peltastiformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon peruviana (Rothschild, 1911)
  • Synanthedon plagiophleps Zukowsky, 1936
  • Synanthedon proserpina (Druce, 1883)
  • Synanthedon pulchripennis (Walker, [1865])
  • Synanthedon romani Bryk, 1953
  • Synanthedon rhyssaeformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon santanna (Kaye, 1925)
  • Synanthedon scarabitis (Meyrick, 1921)
  • Synanthedon sciophilaeformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon scythropa Zukowsky, 1936
  • Synanthedon sellustiformis (Druce, 1883)
  • Synanthedon tetranoma (Meyrick, 1932)
  • Synanthedon tryphoniformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon ventralis (Druce, 1911)
  • Synanthedon xanthonympha (Meyrick, 1921)
  • Synanthedon aericincta (Meyrick, 1928)
  • Synanthedon africana (Le Cerf, 1917)
  • Synanthedon alenica (Strand, [1913])
  • Synanthedon astyarcha (Meyrick, 1930)
  • Synanthedon aulograpta (Meyrick, 1934)
  • Synanthedon auripes (Hampson, 1910a)
  • Synanthedon beutenmuelleri Heppner & Duckworth, 1981
  • Synanthedon bifenestrata Gaede, 1929
  • Synanthedon chlorothyris (Meyrick, 1935)
  • Synanthedon chrysonympha (Meyrick, 1932)
  • Synanthedon citrura (Meyrick, 1927)
  • Synanthedon cyanescens (Hampson, 1910)
  • Synanthedon cyanospira (Meyrick, 1928)
  • Synanthedon dasysceles Bradley, 1968
  • Synanthedon dybowskii (Le Cerf, 1917)
  • Synanthedon erythrogama (Meyrick, 1934)
  • Synanthedon erythromma Hampson, 1919
  • Synanthedon ethiopica (Hampson, 1919)
  • Synanthedon exochiformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon ferox (Meyrick, 1929)
  • Synanthedon flavipalpis (Hampson, 1910)
  • Synanthedon flavipectus (Hampson, 1910)
  • Synanthedon gabuna (Beutenmüller, 1899)
  • Synanthedon gracilis (Hampson, 1910)
  • Synanthedon guineabia (Strand, [1913])
  • Synanthedon hadassa (Meyrick, 1932)
  • Synanthedon iris Le Cerf, 1916
  • Synanthedon leptomorpha (Meyrick, 1931)
  • Synanthedon leptosceles Bradley, 1968
  • Synanthedon leucogaster (Hampson, 1919)
  • Synanthedon maculiventris Le Cerf, 1916
  • Synanthedon mercatrix (Meyrick, 1931)
  • Synanthedon mesochoriformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon monogama (Meyrick, 1932)
  • Synanthedon monozona (Hampson, 1910)
  • Synanthedon nuba (Beutenmüller, 1899)
  • Synanthedon nyanga (Beutenmüller, 1899)
  • Synanthedon olenda (Beutenmüller, 1899)
  • Synanthedon pauper (Le Cerf, 1916)
  • Synanthedon peltata (Meyrick, 1932)
  • Synanthedon phaedrostoma (Meyrick, 1934)
  • Synanthedon platyuriformis (Walker, 1856)
  • Synanthedon pyrethra (Hampson, 1910)
  • Synanthedon rhodia (Druce, 1899)
  • Synanthedon rubripalpis (Meyrick, 1932)
  • Synanthedon rubripicta Hampson, 1919
  • Synanthedon squamata (Gaede, 1929)
  • Synanthedon stenothyris (Meyrick, 1933)
  • Synanthedon trithyris (Meyrick, 1926)
  • Synanthedon xanthopyga (Aurivillius, 1905)
  • Synanthedon anisozona (Meyrick, 1918)
  • Synanthedon aurania (Druce, 1899)
  • Synanthedon auriplena (Walker, [1865])
  • Synanthedon auritincta (Wileman & South, 1918)
  • Synanthedon bellatula Wang & Yang, 2002
  • Synanthedon calamis (Druce, 1899)
  • Synanthedon catalina Meyrick, 1926
  • Synanthedon cerulipes (Hampson, 1900)
  • Synanthedon chalybea (Walker, 1862)
  • Synanthedon cinnamomumvora Wang & Yang, 2002
  • Synanthedon cirrhozona Diakonoff, [1968]
  • Synanthedon clavicornis (Walker, [1865])
  • Synanthedon concavifascia Le Cerf, 1916
  • Synanthedon flavicaudata (Moore, 1887)
  • Synanthedon flavicincta (Hampson, [1893])
  • Synanthedon flavipalpus (Hampson, [1893])
  • Synanthedon howqua (Moore, 1877)
  • Synanthedon hunanensis Xu & Liu, 1992
  • Synanthedon ignifera (Hampson, [1893])
  • Synanthedon javana Le Cerf, 1916
  • Synanthedon kunmingensis Yang & Wang, 1989
  • Synanthedon laticivora (Meyrick, 1927)
  • Synanthedon menglaensis Yang & Wang, 1989
  • Synanthedon minplebia Wang & Yang, 2002
  • Synanthedon moganensis Yang & Wang, 1992
  • Synanthedon mushana (Matsumura, 1931)
  • Synanthedon nautica (Meyrick, 1932)
  • Synanthedon orientalis Heppner & Duckworth, 1981
  • Synanthedon pensilis (Swinhoe, 1892)
  • Synanthedon phasiaeformis (Felder, 1861)
  • Synanthedon pyrodisca (Hampson, 1910)
  • Synanthedon rhodothictis (Meyrick, 1918)
  • Synanthedon sassafras Xu, 1997
  • Synanthedon simois (Druce, 1899)
  • Synanthedon sphenodes Diakonoff, [1968]
  • Synanthedon subaurata Le Cerf, 1916b
  • Synanthedon tenuiventris Le Cerf, 1916
  • Synanthedon uranauges (Meyrick, 1926)
  • Synanthedon versicolor Le Cerf, 1916
  • Synanthedon xanthosoma (Hampson, [1893])
  • Synanthedon xanthozonata (Hampson, 1895)
  • Synanthedon cupreifascia (Miskin, 1892)

Einzelnachweise

  1. Checklist of the Sesiidae of the World

Literatur

  • F. Pühringer, A. Kallies: Provisional check list of the Sesiidae of the world (Lepidoptera: Ditrysia) (= Mitteilungen der Entomologischen Arbeitsgemeinschaft Salzkammergut. 4). 2004, ISBN 3-901564-03-9, S. 1–85 (sesiidae.net PDF).
  • Z. Lastuvka, A. Lastuvka: The Sesiidae of Europe. Apollo Books, Stenstrup 2001, ISBN 87-88757-52-8.

Weblinks

Commons: Synanthedon – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

Auf dieser Seite verwendete Medien

Synanthedon pictipes.jpg
Autor/Urheber: Carroll E. Younce, Lizenz: CC BY 3.0
Synanthedon pictipes