ECO-Schlüssel

Mit der Bezeichnung ECO-Schlüssel (Encyclopedia of Chess Openings, auch ECO-Code) wird ein international verwendetes System zur Einordnung von Eröffnungen des Schachspiels bezeichnet.

Geschichte

Zuerst eingeführt wurde es in der Mitte der 1970er Jahre im Standardwerk Enzyklopädie der Schacheröffnungen („Encyclopedia of Chess Openings“). Aufgebaut ist dieser Enzyklopädie-Index-Schlüssel nach fünf Hauptgruppen, bezeichnet von A bis E. Jede dieser Hauptgruppen ist noch einmal in 100 Untergruppen unterteilt, beginnend bei 00 bis hin zu 99. Jede Hauptgruppe wird in einem separaten Band veröffentlicht. Die Bände B (seltene Halboffene Spiele, Caro-Kann-Verteidigung und Sizilianische Verteidigung, in zwei Teilen), sowie C (offene Spiele und Französische Verteidigung) liegen mittlerweile in der fünften Ausgabe vor, die restlichen Bände A, D und E in der vierten. Die 5. Ausgabe der Bandes B ist in zwei Büchern veröffentlicht worden (Band BI von B00 bis B49 und Band BII von B50 bis B99).

AusgabeBand ABand BBand CBand DBand E
1.19791975197419761978
2.19961984198119871991
3.19991997199719981998
4.20012002200020042008
5.2020/212008

Die Meisterpartien, die der ECO-Tabelle zugrunde liegen, stammen aus der zweimal jährlich erscheinenden Zeitschrift Chess Informant und wurden dort auch analysiert. Namhafte Schachspieler haben diese Partien seit 1966 für die Veröffentlichung in der Enzyklopädie zusammengestellt. Sowohl die Encyclopedia of Chess Openings als auch die Zeitschrift werden vom serbischen Verlag Sahovski Informator (deutsch: Schachinformator) herausgegeben. Die Enzyklopädie hat einen Umfang von über 3000 Seiten und enthält über 150.000 Partien und Analysen. Es existieren Ausgaben auf CD-ROM. Unter dem Titel Small Encyclopaedia of Chess Openings ist darüber hinaus auch eine gekürzte Version in einem Band erhältlich, die mittlerweile in der dritten Ausgabe (2010) vorliegt und ca. 670 Seiten umfasst.

Systematik

Die Schlüssel sind in einer Reihe von A00 bis E99 aufgebaut und beginnen mit den allgemeinen Fällen und verzweigen in immer speziellere Zugfolgen:

  • A00 ist der Schlüssel, der alle Züge enthält, außer denen, die in den restlichen Schlüsseln noch explizit genannt werden; also alle ersten Züge außer b2–b3, c2–c4, d2–d4, e2–e4, f2–f4 und Sg1–f3.
  • A01 enthält alle Varianten, die mit dem Zug 1. b2–b3 beginnen.
  • A02 enthält alle Varianten, die mit dem Zug 1. f2–f4 beginnen, außer denen, die in den restlichen Schlüsseln noch explizit genannt werden. Also alle Varianten außer 1. f2–f4 d7–d5.
  • A03 enthält alle Varianten, die mit der Zugfolge 1. f2–f4 d7–d5 beginnen.
  • A04 enthält alle Varianten, die mit dem Zug 1. Sg1–f3 beginnen, außer denen, die in den restlichen Schlüsseln noch explizit genannt werden. Also alle Varianten außer 1. Sg1–f3 Sg8–f6 und 1. Sg1–f3 d7–d5.
  • usw.

Einige Quellen erweitern die Schlüssel mit dem Anhängen von Ziffern. So wird die Zugfolge 1. e4 Sf6 2. d3 (Maróczy-Variante der Aljechin-Verteidigung) mit dem Code B02.3 benannt, während die Skandinavische Variante (2. Sc3) die Bezeichnung B02.4 trägt.

Übersicht über die Hauptgruppen

An dieser Stelle erfolgt eine kurze Übersicht über die in den Hauptgruppen aufgeführten Eröffnungen.

Hauptgruppe A

Alle früher als „unregelmäßig“ klassifizierten Eröffnungen sowie Réti-Eröffnung, Englisch, Benoni (A56 bis A79), Holländisch (A80 bis A99) und einige weitere geschlossene Spiele:

  • nicht 1. e4 und 1. d4
  • 1. d4 ohne 1. … d5 und 1. … Sf6
  • 1. d4 Sf6 ohne 2. c4
  • 1. d4 Sf6 2. c4 ohne 2. … e6 (siehe E00 bis E59) und 2. … g6 (siehe D70 bis D99 und E60 bis E99)

Hauptgruppe B

Alle halboffenen Spiele außer Französisch, insbesondere Caro-Kann (B10 bis B19) und Sizilianisch (B20 bis B99):

  • 1. e4 ohne 1. … e5 und 1. … e6

Hauptgruppe C

Hauptgruppe D

Geschlossene Spiele, sofern sie nicht in Gruppe A oder E fallen:

Hauptgruppe E

Geschlossene Spiele, insbesondere Damenindisch (E12 bis E19), Nimzo-Indisch (E30 bis E59) und Königsindisch (E60 bis E99):

  • 1. d4 Sf6 2. c4 e6
  • 1. d4 Sf6 2. c4 g6 ohne 3. … d5 (siehe Hauptgruppe D)

Gesamtübersicht der Eröffnungen

An dieser Stelle erfolgt eine Aufstellung der verschiedenen Schlüssel. Sofern gebräuchlich, wird der Name der jeweiligen Variante aufgeführt. Die Unterteilungen mit Überschriften sind nicht Bestandteil der Enzyklopädie und auch keine hierarchische Gliederung. Sie dienen lediglich der besseren Übersicht. Durch Zugumstellung ist es gerade zu Beginn der Partie möglich, noch das System zu wechseln. So sind einige Eröffnungssysteme weniger durch eine Zugfolge als durch eine charakteristische Stellung ausgezeichnet.

Hauptschlüssel der A-Reihe

ECOEröffnungszügeName und VariantenDiagramm
 
A00–A09: Seltene geschlossene Spiele
A00
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

A001. a3 und 1. a4
1. b4
1. c3
1. d3
1. e3
1. f3
1. g3 und 1. g4
1. h3 und 1. h4
1. Sa3 und 1. Sc3
1. Sh3
Unregelmäßige Eröffnungen
A011. b3Larsen-Eröffnung
A021. f4 ohne 1. … d5Bird-Eröffnung — 1. … e5 (Froms Gambit)
A031. f4 d5Holländische Verteidigung mit vertauschten Farben
A041. Sf3 ohne 1. … Sf6 und 1. … d5
A051. Sf3 Sf6Übergang in verschiedene Eröffnungen
A061. Sf3 d5 ohne 2. g3 und 2. c4
A071. Sf3 d5 2. g3 ohne 2. … c53. Lg2 (Barcza-System)
A081. Sf3 d5 2. g3 c5Königsindisch im Anzug
A091. Sf3 d5 2. c4Réti-Eröffnung
 
A10–A39: Englische Eröffnung (1. c4 …)
A10
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

A101. c4 ohne 1. … c6, 1. … e6, 1. … Sf6Abarten von Holländisch, Damenindisch und Königsindisch (ohne d4)
A111. c4 c6
A121. c4 c6 2. Sf3 d5 3. b3New Yorker System
A131. c4 e6
A141. c4 e6 2. Sf3 d5 3. g3 Sf6 4. Lg2 Le7
A151. c4 Sf6Englisch gegen Königsfianchetto
A161. c4 Sf6 2. Sc3
A171. c4 Sf6 2. Sc3 e6
A181. c4 Sf6 2. Sc3 e6 3. e4Flohr-Mikėnas-System
A191. c4 Sf6 2. Sc3 e6 3. e4 c5
A20–29: Sizilianisch im Anzuge (1. c4 e5)
A20
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

A201. c4 e5Sizilianisch im Anzuge
A211. c4 e5 2. Sc3
A221. c4 e5 2. Sc3 Sf6
A231. c4 e5 2. Sc3 Sf6 3. g3 c6
A241. c4 e5 2. Sc3 Sf6 3. g3 g6
A251. c4 e5 2. Sc3 Sc63. g3 g6 4. Lg2 Lg7 5. e3
A261. c4 e5 2. Sc3 Sc6 3. g3 g6 4. Lg2 Lg7 5. d3
A271. c4 e5 2. Sc3 Sc6 3. Sf3Dreispringer-Variante, Holländische Struktur
A281. c4 e5 2. Sc3 Sc6 3. Sf3 Sf6Vierspringer-Variante
A291. c4 e5 2. Sc3 Sc6 3. Sf3 Sf6 4. g3Vierspringer-Variante (Fianchetto)
A30–A39: Englische Symmetrievariante (1. c4 c5)
A30
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

A301. c4 c5Englische Symmetrievariante
  • 2. Sf3 Sf6 3. g3
  • 2. f4 Sf6 3. g3
  • 2. b3 Sf6 3. g3
A311. c4 c5 2. Sf3 Sf6 3. d43. … cxd4 4. Sxd4 e5 5. Sb5 d5 6. cxd5
A321. c4 c5 2. Sf3 Sf6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 e65. Sc3 Lb4 6. Sdb5
A331. c4 c5 2. Sf3 Sf6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 e6 5. Sc3 Sc6
A341. c4 c5 2. Sc32. … Sf6 3. g3 d5 4. cxd5 Sxd5 5. Lg2 Sc7 6. Sf3 Sc6 7. 0–0 e5 8. d3 Le7 9. Sd2
A351. c4 c5 2. Sc3 Sc63. Sf3 g6 4. e3 Lg7 5. d4 d6 6. Le2 Sf6 7. d5
A361. c4 c5 2. Sc3 Sc6 3. g33. … g6 4. Lg2 Lg7 5. e4 (Botwinnik-Variante)
A371. c4 c5 2. Sc3 Sc6 3. g3 g6 4. Lg2 Lg7 5. Sf35. … e5
A381. c4 c5 2. Sc3 Sc6 3. g3 g6 4. Lg2 Lg7 5. Sf3 Sf66. 0–0 0–0 7. d3
A391. c4 c5 2. Sc3 Sc6 3. g3 g6 4. Lg2 Lg7 5. Sf3 Sf6 6. 0–0 0–0 7. d4
 
A40–A99: Damenbauernspiele (1. d4 …) auch D00–D99 und E00–E99
A40
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

A401. d4 ohne 1. … d5, 1. … d6, 1. … Sf6, 1. … c5 und 1. … f5Damenbauernspiel
A411. d4 d6unregelmäßige Systeme — 2. Sf3 Lg4 (Wade-Verteidigung)
A421. d4 d6 2. c4
A431. d4 c5Alt-Benoni-Verteidigung
A441. d4 c5 2. d5 e5
A451. d4 Sf62. Lg5 (Trompowsky-Eröffnung)
A461. d4 Sf6 2. Sf3
A471. d4 Sf6 2. Sf3 b63. Sc3 (Damenindischer Aufbau)
A481. d4 Sf6 2. Sf3 g6Königsindischer Aufbau
A491. d4 Sf6 2. Sf3 g6 3. g3
A50–A79: Indische Verteidigung (1. d4 Sf6 2. c4 …) ohne 2. … e6 (siehe E00–E59) und 2. … g6 (siehe D70–D99 und E60–E99)
A50
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

A501. d4 Sf6 2. c4Indische Verteidigung
A511. d4 Sf6 2. c4 e5Budapester Gambit — 3. dxe5 Se4 (Fajarowicz-Gambit)
A521. d4 Sf6 2. c4 e5 3. dxe5 Sg4Hauptvarianten
A531. d4 Sf6 2. c4 d6Altindische Verteidigung
A541. d4 Sf6 2. c4 d6 3. Sc3 e5 4. Sf3
A551. d4 Sf6 2. c4 d6 3. Sc3 e5 4. Sf3 Sbd7 5. e4
A561. d4 Sf6 2. c4 c5Benoni-Verteidigung — 3. d5 e5 (Tschechisches Benoni)
A571. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 b5Wolga-Benkö-Gambit
A581. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 b5 4. cxb5 a6 5. bxa6angenommenes Wolga-Benkö-Gambit
A591. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 b5 4. cxb5 a6 5. bxa6 Lxa6 6. Sc3 d6 7. e4
A60–A79: Moderne Benoni-Verteidigung (1. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6)
A60
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

A601. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e64. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. Sf3 Le7
A611. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc34. … exd5 5. cxd5 d6 6. Sf3 g6
A621. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. Sf3 g6 7. g37. … Lg7 8. Lg2 0–0 9. 0–0 Sa6
A631. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. Sf3 g6 7. g3 Lg7 8. Lg2 0–0 9. 0–0 a6
A641. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. Sf3 g6 7. g3 Lg7 8. Lg2 0–0 9. 0–0 a6 10. a4 Sbd7 11. Sd2
A651. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4Dreibauern-System
A661. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. f4Zentraler Angriff
A671. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. f4 Lg7 8. Lb5
A681. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. f4 Lg7 8. Sf3
A691. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. f4 Lg7 8. Sf3 0–0 9. Le2 Te8
A70–A79: Moderne Benoni-Verteidigung (1. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6), Klassisches System (4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. Sf3)
A70
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

A701. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. Sf3Moderne Benoni-Verteidigung, Klassisches System
A711. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. Sf3 Lg7 8. Lg5
A721. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. Sf3 Lg7 8. Le28. … 0–0 9. Lg5
A731. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. Sf3 Lg7 8. Le2 0–0 9. 0–09. … Lg4
A741. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. Sf3 Lg7 8. Le2 0–0 9. 0–0 a610. a4 Sbd7
A751. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. Sf3 Lg7 8. Le2 0–0 9. 0–0 a6 10. a4 Lg4
A761. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. Sf3 Lg7 8. Le2 0–0 9. 0–0 Te810. Dc2
A771. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. Sf3 Lg7 8. Le2 0–0 9. 0–0 Te8 10. Sd210. … a6
A781. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. Sf3 Lg7 8. Le2 0–0 9. 0–0 Te8 10. Sd2 Sa611. Te1
A791. d4 Sf6 2. c4 c5 3. d5 e6 4. Sc3 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. Sf3 Lg7 8. Le2 0–0 9. 0–0 Te8 10. Sd2 Sa6 11. f3
A80–A99: Holländische Verteidigung (kurz: Holländisch) (1. d4 f5)
A80
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

A801. d4 f5 ohne 2. g3, 2. e4, 2. c4Holländische Verteidigung (kurz: Holländisch), seltene Varianten
A811. d4 f5 2. g3
A821. d4 f5 2. e4Staunton-Gambit (abgelehnt)
A831. d4 f5 2. e4 fxe4 3. Sc3 Sf6 4. Lg5Staunton-Gambit (angenommen)
A841. d4 f5 2. c41. … e6 3. Sf3 Sf6 4. g3 c6 5. Lg2 d5 6. 0–0 Ld6 (Stonewall-Variante)
A851. d4 f5 2. c4 Sf6 3. Sc3
A861. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g33. … g6 (Leningrader System)
A871. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 g6 4. Lg2 Lg7 5. Sf35. … 0–0 6. 0–0 d6 7. Sc3
A881. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 g6 4. Lg2 Lg7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 d6 7. Sc3 c6
A891. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 g6 4. Lg2 Lg7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 d6 7. Sc3 Sc6
A901. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 e64. Lg2 d5 (Klassisches Stonewall)
A911. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 e6 4. Lg2 Le7Klassisches System mit Abweichungen — 5. Sc3
A921. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 e6 4. Lg2 Le7 5. Sf3
A931. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 e6 4. Lg2 Le7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 d5 7. b3
A941. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 e6 4. Lg2 Le7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 d5 7. b3 c6 8. La3
A951. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 e6 4. Lg2 Le7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 d5 7. Sc3
A961. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 e6 4. Lg2 Le7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 d6
A971. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 e6 4. Lg2 Le7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 d6 7. Sc3 De8Iljin-Schenewski-System
A981. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 e6 4. Lg2 Le7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 d6 7. Sc3 De8 8. Dc2
A991. d4 f5 2. c4 Sf6 3. g3 e6 4. Lg2 Le7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 d6 7. Sc3 De8 8. b3
 

Hauptschlüssel der B-Reihe

ECOEröffnungszügeName und VariantenDiagramm
 
B00–B09: Seltene Halboffene Spiele (1. e4 …)
B00
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

B001. e4 a5 und 1. e4 a6
1. e4 b6
1. e4 f5 und 1. e4 f6
1. e4 g5
1. e4 h5 und 1. e4 h6
1. e4 Sa6 und 1. e4 Sc6
1. e4 Sh6
Sehr seltene halboffene Spiele:
  • 1. e4 a6 (Baker-Verteidigung)
  • 1. e4 b6 (Owen-Verteidigung)
  • 1. e4 Sc6 (Nimzowitsch-Verteidigung)
B011. e4 d5Skandinavische Verteidigung
B021. e4 Sf6Aljechin-Verteidigung — 2. e5 Sd5 3. c4 (Jagdvariante)
B031. e4 Sf6 2. e5 Sd5 3. d43. … d6 4. c4 Sb6 5. f4 (Vierbauernvariante der Aljechin-Verteidigung)
B041. e4 Sf6 2. e5 Sd5 3. d4 d6 4. Sf3Moderne Variante der Aljechin-Verteidigung
B051. e4 Sf6 2. e5 Sd5 3. d4 d6 4. Sf3 Lg4
B061. e4 g6Moderne Verteidigung — 2. d4 Lg7
B071. e4 d6 2. d42. … Sf6 (Pirc-Ufimzew-Verteidigung)
B081. e4 d6 2. d4 Sf6 3. Sc3 g6 4. Sf3
B091. e4 d6 2. d4 Sf6 3. Sc3 g6 4. f4Pirc-Ufimzew-Verteidigung — 4. … Lg7 5. Sf3 (Jugoslawische Verteidigung)
 
B10–B19: Caro-Kann-Verteidigung (1. e4 c6)
B10
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

B101. e4 c6Caro-Kann-Verteidigung — 2. Sf3 d5 3. Sc3 (Zwei-Springer-Variante)
B111. e4 c6 2. Sc32. … d5 3. Sf3 (Zwei-Springer-Angriff)
B121. e4 c6 2. d42. … d5 3. e5 (Vorstoßvariante)
B131. e4 c6 2. d4 d5 3. exd53. … cxd5 (Abtauschvariante)
B141. e4 c6 2. d4 d5 3. exd5 cxd5 4. c4 Sf6 5. Sc3Panow-Angriff
B151. e4 c6 2. d4 d5 3. Sc33. … dxe4 4. Sxe4 Sf6 5. Sxf6+ exf6
B161. e4 c6 2. d4 d5 3. Sc3 dxe4 4. Sxe4 Sf6 5. Sxf6+ gxf6Nimzowitsch-Variante
B171. e4 c6 2. d4 d5 3. Sc3 dxe4 4. Sxe4 Sd7Karpov-Variante
B181. e4 c6 2. d4 d5 3. Sc3 dxe4 4. Sxe4 Lf5Klassische Variante — 5. Sg3 Lg6 6. Sh3 (Flohr-Variante)
B191. e4 c6 2. d4 d5 3. Sc3 dxe4 4. Sxe4 Lf5 5. Sg3 Lg6 6. h4 h6 7. Sf3Hauptvariante
 
B20–B99: Sizilianische Verteidigung (kurz: Sizilianisch) (1. e4 c5)
B20
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

B201. e4 c5Sizilianische Verteidigung (kurz: Sizilianisch), seltene Varianten — 2. d4 cxd4 3. c3 (Morra-Gambit)
B211. e4 c5 2. f4McDonnell-Angriff
B221. e4 c5 2. c3Alapin-Variante
B231. e4 c5 2. Sc3Geschlossene Variante — 2. … d6 3. f4 (Grand-Prix-Angriff)
B241. e4 c5 2. Sc3 Sc6 3. g3Fianchetto-Variante
B251. e4 c5 2. Sc3 Sc6 3. g3 g6 4. Lg2 Lg7 5. d3 d66. f4
B261. e4 c5 2. Sc3 Sc6 3. g3 g6 4. Lg2 Lg7 5. d3 d6 6. Le3
B271. e4 c5 2. Sf3Offene Variante — 2. … g6 (frühes Fianchetto)
B281. e4 c5 2. Sf3 a63. d4 (O'Kelly-System)
B291. e4 c5 2. Sf3 Sf6Rubinstein-Variante
B30–B39: Sizilianische Verteidigung (Alt-Sizilianisch) (1. e4 c5 2. Sf3 Sc6)
B30
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

B301. e4 c5 2. Sf3 Sc6Sizilianische Verteidigung (Alt-Sizilianisch) — 3. Lb5 (Rossolimo-Variante)
B311. e4 c5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 g6
B321. e4 c5 2. Sf3 Sc6 3. d4
  • 3. … cxd4 4. Sxd4 a6 (Löwenthal-Variante)
  • 3. … cxd4 4. Sxd4 e5 (Labourdonnais-Variante) 5. Sb5 d6 (Kalaschnikow-Variante)
B331. e4 c5 2. Sf3 Sc6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf65. Sc3 e5 6. Sdb5 d6 7. Lg5 a6 8. Sa3 b5 9. Lxf6 gxf6 10. Sd5 f5 (Sweschnikow-Variante)
B341. e4 c5 2. Sf3 Sc6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 g6beschleunigte Drachenvariante — 5. Sc3 Lg7 (Simagin-Variante)
B351. e4 c5 2. Sf3 Sc6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 g6 5. Sc3 Lg7 6. Le3 Sf6 7. Lc4
B361. e4 c5 2. Sf3 Sc6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 g6 5. c4Maróczy-Aufbau
B371. e4 c5 2. Sf3 Sc6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 g6 5. c4 Lg76. Sc2
B381. e4 c5 2. Sf3 Sc6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 g6 5. c4 Lg7 6. Le36. … Sf6
B391. e4 c5 2. Sf3 Sc6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 g6 5. c4 Lg7 6. Le3 Sf6 7. Sc3 Sg4
B40–B49: Sizilianische Verteidigung (Französische Variante) (1. e4 c5 2. Sf3 e6)
B40
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

B401. e4 c5 2. Sf3 e6Sizilianische Verteidigung (Französische Variante)
B411. e4 c5 2. Sf3 e6 3. d43. … cxd4 4. Sxd4 a6 (Paulsen-Variante) — 5. c4
B421. e4 c5 2. Sf3 e6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 a6 5. Ld3
B431. e4 c5 2. Sf3 e6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 a6 5. Sc3
B441. e4 c5 2. Sf3 e6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sc6Taimanow-Variante — 5. Sb5
B451. e4 c5 2. Sf3 e6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sc6 5. Sc35. … Sf6 (Sizilianisches Vierspringerspiel)
B461. e4 c5 2. Sf3 e6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sc6 5. Sc3 a6
B471. e4 c5 2. Sf3 e6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sc6 5. Sc3 Dc7
B481. e4 c5 2. Sf3 e6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sc6 5. Sc3 Dc7 6. Le36. … a6 (Paulsen-Variante)
B491. e4 c5 2. Sf3 e6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sc6 5. Sc3 Dc7 6. Le3 a6 7. Le2
B50–B99: Sizilianische Verteidigung (Moderne Variante) (1. e4 c5 2. Sf3 d6)
B50
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

B501. e4 c5 2. Sf3 d6Sizilianisch (Moderne Variante) — 3. Sc3
B511. e4 c5 2. Sf3 d6 3. Lb5+Moskauer System
B521. e4 c5 2. Sf3 d6 3. Lb5+ Ld7Rossolimo-Variante
B531. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d43. … cxd4 4. Dxd4 (Tschechower-Variante)
B541. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4
B551. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf65. f3 e5 6. Lb5+
B561. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc35. … Sc6 6. Lc4 (Sosin-Variante)
B571. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lc4 Db6
B581. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Le26. … e5 (Boleslawski-Variante)
B591. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Le2 e5 7. Sb3
B60–B69: Sizilianische Verteidigung (Richter-Rauser-Variante) (1. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lg5 …)
B60
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

B601. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lg5Sizilianische Verteidigung (Richter-Rauser-Variante)
B611. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lg5 Ld7 7. Dd2
B621. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lg5 e6
B631. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lg5 e6 7. Dd2
B641. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lg5 e6 7. Dd2 Le7 8. 0–0–0 0–0 9. f4
B651. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lg5 e6 7. Dd2 Le7 8. 0–0–0 0–0 9. f4 Sxd4 10. Dxd4
B661. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lg5 e6 7. Dd2 a6
B671. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lg5 e6 7. Dd2 a6 8. 0–0–0 Ld7
B681. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lg5 e6 7. Dd2 a6 8. 0–0–0 Ld7 9. f4 Le7
B691. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 Sc6 6. Lg5 e6 7. Dd2 a6 8. 0–0–0 Ld7 9. f4 Le7 10. Sf3 b5 11. Lxf6
B70–B79: Sizilianische Verteidigung (Drachenvariante) (1. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 g6)
B70
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

B701. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 g6Sizilianische Verteidigung (Drachenvariante)
B711. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 g6 6. f4
B721. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 g6 6. Le36. … Lg7 7. Le2 Sc6 8. Sb3 (Nottingham-Varianten)
B731. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 g6 6. Le3 Lg7 7. Le2 Sc6 8. 0–0
B741. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 g6 6. Le3 Lg7 7. Le2 Sc6 8. 0–0 0–0 9. Sb3
B751. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 g6 6. Le3 Lg7 7. f3
B761. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 g6 6. Le3 Lg7 7. f3 0–0
B771. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 g6 6. Le3 Lg7 7. f3 0–0 8. Dd2 Sc6 9. Lc4
B781. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 g6 6. Le3 Lg7 7. f3 0–0 8. Dd2 Sc6 9. Lc4 Ld7 10. 0–0–0
B791. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 g6 6. Le3 Lg7 7. f3 0–0 8. Dd2 Sc6 9. Lc4 Ld7 10. 0–0–0 Da5
B80–B89: Sizilianische Verteidigung (Scheveninger Variante) (1. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e6)
B80
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

B801. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e6Sizilianische Verteidigung (Scheveninger Variante) — 6. g3 (Fianchetto-Variante)
B811. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e6 6. g4Keres-Angriff
B821. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e6 6. f4
B831. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e6 6. Le2
B841. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e6 6. Le2 a6
B851. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e6 6. Le2 a6 7. 0–0 Dc7 8. f4 Sc6
B861. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e6 6. Lc4Sosin-Variante
B871. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e6 6. Lc4 a6 7. Lb3 b5
B881. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e6 6. Lc4 Sc6
B891. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e6 6. Lc4 Sc6 7. Le37. … Le7 8. De2 (Velimirovic-Angriff)
B90–B99: Sizilianische Verteidigung (Najdorf-Variante) (1. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 a6)
B90
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

B901. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 a6Sizilianische Verteidigung (Najdorf-Variante) — 6. Lc4 (Sosin-Variante)
B911. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 a6 6. g3Zagreb-Variante
B921. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 a6 6. Le2Opocenský-System
B931. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 a6 6. f4Amsterdamer Variante
B941. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 a6 6. Lg5
B951. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 a6 6. Lg5 e6
B961. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 a6 6. Lg5 e6 7. f47. … b5 (Polugajewski-Variante)
B971. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 a6 6. Lg5 e6 7. f4 Db6Bauernraubvariante
B981. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 a6 6. Lg5 e6 7. f4 Le7
B991. e4 c5 2. Sf3 d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 a6 6. Lg5 e6 7. f4 Le7 8. Df3 Dc7 9. 0–0–0 Sbd7
 

Hauptschlüssel der C-Reihe

ECOEröffnungszügeName und VariantenDiagramm
 
C00–C19: Französische Verteidigung (kurz: Französisch) (1. e4 e6)
C00
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

C10
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

C001. e4 e6Französische Verteidigung (kurz: Französisch), seltene Varianten
C011. e4 e6 2. d42. … d5 3. exd5 exd5 (Abtauschvariante)
C021. e4 e6 2. d4 d5 3. e5Vorstoßvariante
C031. e4 e6 2. d4 d5 3. Sd2Tarrasch-Variante
C041. e4 e6 2. d4 d5 3. Sd2 Sc6Guimard-Variante
C051. e4 e6 2. d4 d5 3. Sd2 Sf6Geschlossene Tarrasch-Variante
C061. e4 e6 2. d4 d5 3. Sd2 Sf6 4. e5 Sfd7 5. Ld35. … c5 6. c3 Sc6 7. Se2 cxd4
C071. e4 e6 2. d4 d5 3. Sd2 c5Offene Tarrasch-Variante
C081. e4 e6 2. d4 d5 3. Sd2 c5 4. exd5 exd5
C091. e4 e6 2. d4 d5 3. Sd2 c5 4. exd5 exd5 5. Sgf3 Sc6
C101. e4 e6 2. d4 d5 3. Sc33. Sc3 dxe4 (Rubinstein-Variante)
C111. e4 e6 2. d4 d5 3. Sc3 Sf6Klassisches System
C121. e4 e6 2. d4 d5 3. Sc3 Sf6 4. Lg54. … Lb4 (MacCutcheon-Variante)
C131. e4 e6 2. d4 d5 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 dxe4
C141. e4 e6 2. d4 d5 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7
C151. e4 e6 2. d4 d5 3. Sc3 Lb4Winawer-Variante
C161. e4 e6 2. d4 d5 3. Sc3 Lb4 4. e5
C171. e4 e6 2. d4 d5 3. Sc3 Lb4 4. e5 c5
C181. e4 e6 2. d4 d5 3. Sc3 Lb4 4. e5 c5 5. a3
C191. e4 e6 2. d4 d5 3. Sc3 Lb4 4. e5 c5 5. a3 Lxc3+ 6. bxc3 Se7
 
C20–C99: Offene Spiele (1. e4 e5)
C20
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

C201. e4 e5Königsbauernspiele mit seltenen Varianten
  • 2. Df3 (Napoleons Angriff)
  • 2. Ld3 (Schildkröten-Eröffnung)
C211. e4 e5 2. d42. … exd4 3. c3 dxc3 4. Lc4 cxb2 5. Lxb2 (Nordisches Gambit)
C221. e4 e5 2. d4 exd4 3. Dxd4Mittelgambit
C231. e4 e5 2. Lc4Läuferspiel
C241. e4 e5 2. Lc4 Sf6
C251. e4 e5 2. Sc3Wiener Partie
C261. e4 e5 2. Sc3 Sf6
C271. e4 e5 2. Sc3 Sf6 3. Lc43. … Sxe4
C281. e4 e5 2. Sc3 Sf6 3. Lc4 Sc6
C291. e4 e5 2. Sc3 Sf6 3. f4Wiener Gambit
C30–C39: Königsgambit (1. e4 e5 2. f4 …)
C30
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

C301. e4 e5 2. f4Abgelehntes Königsgambit
C311. e4 e5 2. f4 d5Falkbeer-Gegengambit
C321. e4 e5 2. f4 d5 3. exd5 e4
C331. e4 e5 2. f4 exf4Angenommenes Königsgambit
C341. e4 e5 2. f4 exf4 3. Sf3Königsspringergambit
  • 3. … Sf6 (Schallopp-Verteidigung)
  • 3. … d6 (Fischer-Verteidigung)
C351. e4 e5 2. f4 exf4 3. Sf3 Le7Cunningham-Gambit
C361. e4 e5 2. f4 exf4 3. Sf3 d5Moderne Variante
C371. e4 e5 2. f4 exf4 3. Sf3 g5
C381. e4 e5 2. f4 exf4 3. Sf3 g5 4. Lc4 Lg7
  • 5. h4 (Königsspringergambit nach Philidor)
  • 5. h4 h6 6. d4 d6 (Königsspringergambit nach Greco)
  • 5. 0–0 (Hanstein-Gambit)
C391. e4 e5 2. f4 exf4 3. Sf3 g5 4. h4
  • 4. … g4 5. Sg5 (Allgaier-Gambit) — h6 6. Sxf7 Kxf7 7. Sc3 Sc6 (Hamppe-Allgaier-Gambit)
  • 4. … g4 5. Se5 (Kieseritzky-Gambit)
C40–C49: Königsspringerspiel (1. e4 e5 2. Sf3 …)
C40
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

C401. e4 e5 2. Sf3Königsspringerspiel (seltene Züge)
  • 2. … f5 (Lettisches Gambit)
  • 2. … d5 (Mittelgambit im Nachzug)
  • 2. … f6 (Damianos Verteidigung)
  • 2. … De7 (Gunderam-Verteidigung)
  • 2. … Df6?! (Greco-Verteidigung)
C411. e4 e5 2. Sf3 d6Philidor-Verteidigung
C421. e4 e5 2. Sf3 Sf6Russische Verteidigung
C431. e4 e5 2. Sf3 Sf6 3. d4Steinitz-System
C441. e4 e5 2. Sf3 Sc6Königsbauernspiele mit 2. Sf3 Sc6 — 3. c3 (Ponziani-Eröffnung)
C451. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. d4 exd4 4. Sxd4Schottische Partie
C461. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Sc3Dreispringerspiel
C471. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Sc3 Sf6Vierspringerspiel
C481. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Sc3 Sf6 4. Lb5Spanisches Vierspringerspiel — 4. … Sd4 (Rubinstein-Variante)
C491. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Sc3 Sf6 4. Lb5 Lb45. 0–0 0–0 6. d3 d6 (Symmetrie-Variante)
C50–C59: Italienische Partie (kurz: Italienisch) (1. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lc4 …)
C50
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

C501. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lc4Italienische Partie (kurz: Italienisch) — 3. … Le7 (Ungarische Verteidigung)
C511. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lc4 Lc5 4. b4Evans-Gambit
C521. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lc4 Lc5 4. b4 Lxb4 5. c3 La5Hauptvariante
C531. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lc4 Lc5 4. c3Giuoco Piano
C541. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 Sf6
C551. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lc4 Sf6Zweispringerspiel im Nachzuge
C561. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lc4 Sf6 4. d4
C571. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lc4 Sf6 4. Sg5Preußische Partie
  • 4. … Lc5 (Traxler-Gegenangriff)
  • 4. … d5 5. exd5 Sd4 (Fritz-Variante)
  • 4. … d5 5. exd5 Sxd5 6. Sxf7 (Fegatello-Variante)
  • 4. … d5 5. exd5 b5 (Ulvestad-Variante)
C581. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lc4 Sf6 4. Sg5 d5 5. exd5 Sa5Polerio-Variante
C591. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lc4 Sf6 4. Sg5 d5 5. exd5 Sa5 6. Lb5+ c6 7. dxc6 bxc6 8. Le2
C60–C99 Spanische Partie (kurz: Spanisch) (1. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 …)
C60
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

C71
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

C601. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5Spanisch, seltene Varianten
C611. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 Sd4Bird-Verteidigung
C621. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 d6Steinitz-Verteidigung
C631. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 f5Jänisch-Gambit
C641. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 Lc5Cordel-Verteidigung — 4. c3 Sf6 (Schliemann-Verteidigung, Cordel-Gambit)
C651. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 Sf6Berliner Verteidigung
C661. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 Sf6 4. 0–0 d6Verbesserte Steinitz-Verteidigung
C671. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 Sf6 4. 0–0 Sxe4Rio-de-Janeiro-Variante (Minckwitz-Variante)
C681. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a64. Lxc6 (Abtauschvariante)
C691. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. Lxc6 dxc6 5. 0–0 f6Abtauschvariante
C701. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4
C711. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 d6Moderne Steinitz-Verteidigung
C721. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 d6 5. 0–0
C731. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 d6 5. Lxc6+ bxc6
C741. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 d6 5. c3
C751. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 d6 5. c3 Ld7
C761. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 d6 5. c3 Ld7 6. d4 g6
C771. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf65. d3 (Anderssen-Variante)
C781. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0
C791. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 d6Russische Variante
C801. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Sxe4Offene Verteidigung
C811. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Sxe4 6. d4 b5 7. Lb3 d5 8. dxe5 Le6 9. De2Keres-System
C821. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Sxe4 6. d4 b5 7. Lb3 d5 8. dxe5 Le6 9. c39. … Lc5 (Italienische Variante)
C831. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Sxe4 6. d4 b5 7. Lb3 d5 8. dxe5 Le6 9. c3 Le7
C84–C99 Spanische Partie (Geschlossene Verteidigung) (1. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7)
C84
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

C841. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7Geschlossene Verteidigung — 6. d4 (Zentrums-Angriff)
C851. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Lxc6
C861. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. De2Worrall-Angriff
C871. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te16. … d6 (Awerbach-Variante)
C881. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3
C891. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 0–0 8. c38. … d5 (Marshall-Angriff)
C901. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d68. c3 0–0 9. d3 (Teichmann-Variante)
C911. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 0–0 9. d49. … Lg4 (Bogoljubow-Variante)
C921. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 0–0 9. h3
  • 9. … Lb7 10. d4 Te8 (Saizew-Variante)
  • 9. … Sd7 (Karpow-Variante)
  • 9. … Le6 (Cholmow-Variante)
C931. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 0–0 9. h3 h6Smyslow-Variante
C941. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 0–0 9. h3 Sb8Breyer-System
C951. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 0–0 9. h3 Sb8 10. d4
C961. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 0–0 9. h3 Sa5Tschigorin-System
C971. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 0–0 9. h3 Sa5 10. Lc2 c5 11. d4 Dc7
C981. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 0–0 9. h3 Sa5 10. Lc2 c5 11. d4 Dc7 12. Sbd2 Sc6
C991. e4 e5 2. Sf3 Sc6 3. Lb5 a6 4. La4 Sf6 5. 0–0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 0–0 9. h3 Sa5 10. Lc2 c5 11. d4 Dc7 12. Sbd2 cxd4 13. cxd4
 

Hauptschlüssel der D-Reihe

ECOEröffnungszügeName und VariantenDiagramm
 
D00–D69: Damenbauernspiele (1. d4 d5)
D00
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

D001. d4 d5Damenbauernspiele, insbesondere:
D011. d4 d5 2. Sc3 Sf6 3. Lg5Richter-Weressow-System
D021. d4 d5 2. Sf3Zukertort-Variante — 2. … Sf6 3. Lf4 (Londoner System)
D031. d4 d5 2. Sf3 Sf6 3. Lg5Torre-Angriff
D041. d4 d5 2. Sf3 Sf6 3. e3Colle-System — 3. … Lf5
D051. d4 d5 2. Sf3 Sf6 3. e3 e6
D06–D69: Damengambit (1. d4 d5 2. c4 …)
D06
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

D061. d4 d5 2. c4Damengambit (seltene Züge)
  • 2. … Lf5 (Keres-Verteidigung)
  • 2. … Sf6 (Marshall-Verteidigung)
  • 2. … c5 (Symmetrische Variante)
D071. d4 d5 2. c4 Sc6Tschigorin-Verteidigung
D081. d4 d5 2. c4 e53. dxe5 d4 4. Sf3 (Albins Gegengambit)
D091. d4 d5 2. c4 e5 3. dxe5 d4 4. Sf3 Sc6 5. g3Albins Gegengambit (Fianchetto-Variante)
D10–D19: Damengambit (Slawische Verteidigung, kurz: Slawisch) (1. d4 d5 2. c4 c6)
D10
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

D101. d4 d5 2. c4 c6Slawische Verteidigung (kurz: Slawisch)
D111. d4 d5 2. c4 c6 3. Sf3
D121. d4 d5 2. c4 c6 3. Sf3 Sf6 4. e3 Lf5Schallopp-Verteidigung
D131. d4 d5 2. c4 c6 3. Sf3 Sf6 4. cxd5Abtauschvariante
D141. d4 d5 2. c4 c6 3. Sf3 Sf6 4. cxd5 cxd5 5. Sc3 Sc6 6. Lf4 Lf5Symmetrische Abtauschvariante
D151. d4 d5 2. c4 c6 3. Sf3 Sf6 4. Sc3Drei-Springer-Variante — 4. … dxc4 5. e3 (Alekhine-Variante)
D161. d4 d5 2. c4 c6 3. Sf3 Sf6 4. Sc3 dxc4 5. a45. … Sa6 (Smyslow-Variante)
D171. d4 d5 2. c4 c6 3. Sf3 Sf6 4. Sc3 dxc4 5. a4 Lf5Tschechische Verteidigung
D181. d4 d5 2. c4 c6 3. Sf3 Sf6 4. Sc3 dxc4 5. a4 Lf5 6. e3
D191. d4 d5 2. c4 c6 3. Sf3 Sf6 4. Sc3 dxc4 5. a4 Lf5 6. e3 e6 7. Lc4 Lb4 8. 0–0 0–0 9. De2Hauptvariante
D20–D29: Angenommenes Damengambit (1. d4 d5 2. c4 dxc4)
D20
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

D201. d4 d5 2. c4 dxc4Angenommenes Damengambit — 3. e3 e5 4. Lxc4 exd4 5. exd4 (Abtauschvariante (Französische Verteidigung)) siehe C01
D211. d4 d5 2. c4 dxc4 3. Sf3
D221. d4 d5 2. c4 dxc4 3. Sf3 a6 4. e34. … Lg4 (Aljechin-System)
D231. d4 d5 2. c4 dxc4 3. Sf3 Sf6
D241. d4 d5 2. c4 dxc4 3. Sf3 Sf6 4. Sc3
D251. d4 d5 2. c4 dxc4 3. Sf3 Sf6 4. e3 Lg4
D261. d4 d5 2. c4 dxc4 3. Sf3 Sf6 4. e3 e6
D271. d4 d5 2. c4 dxc4 3. Sf3 Sf6 4. e3 e6 5. Lxc4 c5 6. 0–0 a6
  • 7. a4 (Rubinstein-Botwinnik-Variante)
  • 7. Ld3 (Eingorn-Variante)
D281. d4 d5 2. c4 dxc4 3. Sf3 Sf6 4. e3 e6 5. Lxc4 c5 6. 0–0 a6 7. De2
D291. d4 d5 2. c4 dxc4 3. Sf3 Sf6 4. e3 e6 5. Lxc4 c5 6. 0–0 a6 7. De2 b5 8. Lb3 Lb7
D30–D69: Abgelehntes Damengambit (1. d4 d5 2. c4 e6)
D30
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

D301. d4 d5 2. c4 e6Abgelehntes Damengambit
  • 3. Sf3
  • 3. g3
D311. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc33. … c6 (Halbslawische Verteidigung)
D321. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 c5Tarrasch-Verteidigung
D331. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 c5 4. cxd5 exd5 5. Sf3 Sc6 6. g3
D341. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 c5 4. cxd5 exd5 5. Sf3 Sc6 6. g3 Sf6
D351. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6
D361. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. cxd5 exd5 5. Lg5 c6 6. Dc2Abtauschvariante
D371. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3
D381. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 Lb4Ragosin-Variante
D391. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 Lb4 5. Lg5 d5xc4Wiener Variante
D401. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 c5Verbesserte Tarrasch-Verteidigung
D411. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 c5 5. cxd5
D421. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 c5 5. cxd5 Sxd5 6. e3 Sc6 7. Ld3
D431. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 c6Halbslawische Verteidigung
D441. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 c6 5. Lg5 dxc46. e4 b5 (Botwinnik-Variante)
D451. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 c6 5. e35. … Sbd7 6. Dc2
D461. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 c6 5. e3 Sbd7 6. Ld3
D471. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 c6 5. e3 Sbd7 6. Ld3 dxc4 7. Lxc4Meraner Variante
D481. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 c6 5. e3 Sbd7 6. Ld3 dxc4 7. Lxc4 b5 8. Ld3 a6Reynolds Variante
D491. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Sf3 c6 5. e3 Sbd7 6. Ld3 dxc4 7. Lxc4 b5 8. Ld3 a6 9. e4 c5 10. e5 cxd4 11. Sxb5Blumenfeld-Variante — 11. … Sxe5 (Sosin-Angriff)
D50–D59: Abgelehntes Damengambit (Moderne Variante mit 4. Lg5) (1. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5)
D50
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

D501. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5Moderne Variante mit 4. Lg5
D511. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Sbd7
D521. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Sbd7 5. e3 c6 6. Sf36. … Da5 (Cambridge-Springs-Variante)
D531. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7
D541. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Tc1
D551. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3
D561. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 h6 7. Lh4 Se47. … Se4 8. Lxe7 Dxe7 (Lasker-Verteidigung)
D571. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 h6 7. Lh4 Se4 8. Lxe7 Dxe7 9. cxd5Lasker-Verteidigung
D581. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 h6 7. Lh4 b6Tartakower-Verteidigung — 8. cxd5 exd5
D591. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 h6 7. Lh4 b6 8. cxd5 Sxd5Tartakower-Verteidigung (Abtauschvariante)
D60–D69: Abgelehntes Damengambit (Orthodoxe Verteidigung) (1. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 Sbd7)
D60
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

D601. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 Sbd7Orthodoxe Verteidigung
D611. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 Sbd7 7. Dc2Rubinstein-Variante
D621. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 Sbd7 7. Dc2 c5 8. cxd5
D631. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 Sbd7 7. Tc1
D641. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 Sbd7 7. Tc1 c6 8. Dc2Rubinstein-Angriff
D651. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 Sbd7 7. Tc1 c6 8. Dc2 a6 9. cxd5
D661. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 Sbd7 7. Tc1 c6 8. Ld38. … dxc4 9. Lxc4 b5 (erweitertes Fianchetto)
D671. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 Sbd7 7. Tc1 c6 8. Ld3 dxc4 9. Lxc4 Sd5Capablancas Entlastungsmanöver
D681. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 Sbd7 7. Tc1 c6 8. Ld3 dxc4 9. Lxc4 Sd5 10. Lxe7 Dxe7 11. 0–0 Sxc3 12. Txc3 e5
D691. d4 d5 2. c4 e6 3. Sc3 Sf6 4. Lg5 Le7 5. e3 0–0 6. Sf3 Sbd7 7. Tc1 c6 8. Ld3 dxc4 9. Lxc4 Sd5 10. Lxe7 Dxe7 11. 0–0 Sxc3 12. Txc3 e5 13. dxe5
 
D70–D79: Grünfeld-Indische Verteidigung mit 3. g3, (kurz: Grünfeld-Verteidigung oder Grünfeld-Indisch) (1. d4 Sf6 2. c4 g6 3. g3 d5)
D71
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

D701. d4 Sf6 2. c4 g6Königsindische Verteidigungen (kurz: Königsindisch) gleich E60
D711. d4 Sf6 2. c4 g6 3. g3 d5Grünfeld-Indische Verteidigung mit 3. g3, (kurz: Grünfeld-Verteidigung oder Grünfeld-Indisch) — 4. Lg2 Lg7 5. cxd5 Sxd5 6. e4 Sb4
D721. d4 Sf6 2. c4 g6 3. g3 d5 4. Lg2 Lg7 5. cxd5 Sxd5 6. e4 Sb6Abtauschvariante
D731. d4 Sf6 2. c4 g6 3. g3 d5 4. Lg2 Lg7 5. Sf35. … 0–0 6. cxd5 Sxd5 7. e4
D741. d4 Sf6 2. c4 g6 3. g3 d5 4. Lg2 Lg7 5. Sf3 0–0 6. cxd5 Sxd5 7. 0–0verzögerte Abtauschvariante
D751. d4 Sf6 2. c4 g6 3. g3 d5 4. Lg2 Lg7 5. Sf3 0–0 6. cxd5 Sxd5 7. 0–0 c5
D761. d4 Sf6 2. c4 g6 3. g3 d5 4. Lg2 Lg7 5. Sf3 0–0 6. cxd5 Sxd5 7. 0–0 Sb6
D771. d4 Sf6 2. c4 g6 3. g3 d5 4. Lg2 Lg7 5. Sf3 0–0 6. 0–0
D781. d4 Sf6 2. c4 g6 3. g3 d5 4. Lg2 Lg7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 c6originale Verteidigung
D791. d4 Sf6 2. c4 g6 3. g3 d5 4. Lg2 Lg7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 c6 7. cxd57. … cxd5 (sehr späte Abtauschvariante)
D80–D99: Grünfeld-Indische Verteidigung mit 3. Sc3, (kurz: Grünfeld-Verteidigung oder Grünfeld-Indisch) (1. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5)
D80
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

D801. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5Grünfeld-Indische Verteidigung mit 3. Sc3, (kurz: Grünfeld-Verteidigung oder Grünfeld-Indisch) — 4. Lg5 (Stockholmer Variante)
D811. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Db3
D821. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Lf44. … Lg7 5. e3 0–0 6. Tc1 c5 7. dxc5 Le6 (Botwinnik-Variante)
D831. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Lf4 Lg7 5. e3 0–0Grünfeld-Gambit
D841. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Lf4 Lg7 5. e3 0–0 6. cxd5
D851. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. cxd5 Sxd5Abtauschvariante — 5. e4 Sxc3 6. bxc3 Lg7 7. Sf3 (moderne Fortsetzung)
D861. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. cxd5 Sxd5 5. e4 Sxc3 6. bxc3 Lg7 7. Lc4Hauptfortsetzung — 7. … 0–0 8. Se2 b6 9. h4 La6 (Simagin-Variante)
D871. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. cxd5 Sxd5 5. e4 Sxc3 6. bxc3 Lg7 7. Lc4 0–0 8. Se2 c5
D881. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. cxd5 Sxd5 5. e4 Sxc3 6. bxc3 Lg7 7. Lc4 0–0 8. Se2 c5 9. 0–0 Sc6 10. Le3 cxd4
D891. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. cxd5 Sxd5 5. e4 Sxc3 6. bxc3 Lg7 7. Lc4 0–0 8. Se2 c5 9. 0–0 Sc6 10. Le3 cxd4 11. cxd4 Lg4 12. f3 Sa5 13. Ld3
D901. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Sf34. … Lg7 5. Da4 (Flohr-Variante)
D911. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Sf3 Lg7 5. Lg5
D921. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Sf3 Lg7 5. Lf4
D931. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Sf3 Lg7 5. Lf4 0–0 6. e3
D941. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Sf3 Lg7 5. e3
D951. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Sf3 Lg7 5. e3 0–0 6. Db3
D961. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Sf3 Lg7 5. Db3Russisches System — 5. … dxc4 6. Dxc4 0–0 7. e3
D971. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Sf3 Lg7 5. Db3 dxc4 6. Dxc4 0–0 7. e47. … Sa6 (Prins-Variante)
D981. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Sf3 Lg7 5. Db3 dxc4 6. Dxc4 0–0 7. e4 Lg4Smyslow-Variante
D991. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 d5 4. Sf3 Lg7 5. Db3 dxc4 6. Dxc4 0–0 7. e4 Lg4 8. Le3 Sfd7 9. Db39. … c5 (Jugoslawische Variante)
 

Hauptschlüssel der E-Reihe

ECOEröffnungszügeName und VariantenDiagramm
 
E00–E09: Katalanische Eröffnung (kurz: Katalanisch) (1. d4 Sf6 2. c4 e6)
E00
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

E001. d4 Sf6 2. c4 e63. g3 Katalanische Eröffnung (kurz: Katalanisch) — 3. … c5 4. Sf3
E011. d4 Sf6 2. c4 e6 3. g3 d54. Lg2 c5
E021. d4 Sf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 dxc4Offene Varianten
E031. d4 Sf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 dxc4 5. Da4+ Sbd7 6. Dxc4
E041. d4 Sf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 dxc4 5. Sf3
E051. d4 Sf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 dxc4 5. Sf3 Le7
E061. d4 Sf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 Le7Geschlossene Varianten
E071. d4 Sf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 Le7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 Sbd7
E081. d4 Sf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 Le7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 Sbd7 7. Dc2
E091. d4 Sf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 Le7 5. Sf3 0–0 6. 0–0 Sbd7 7. Dc2 c6 8. Sbd2
E101. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sf33. … c5 4. d5 b5 (Blumenfeld-Gambit)
E111. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sf3 Lb4+Bogoljubow-Indische Verteidigung (kurz: Bogo-Indisch)
E12–E19: Damenindische Verteidigung (kurz: Damenindisch) (1. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sf3 b6)
E12
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

E121. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sf3 b6Damenindische Verteidigung (kurz: Damenindisch) — 4. a3 (Petrosjan-System)
E131. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sf3 b6 4. Sc3 Lb7 5. Lg5 h6 6. Lh4 Lb4
E141. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sf3 b6 4. e3Zentralsystem mit 4. e3
E151. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sf3 b6 4. g3
E161. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sf3 b6 4. g3 Lb75. Lg2 Lb4+ (Hauptvariante mit Lb4)
E171. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sf3 b6 4. g3 Lb7 5. Lg2 Le7
E181. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sf3 b6 4. g3 Lb7 5. Lg2 Le7 6. 0–0 0–0 7. Sc3
E191. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sf3 b6 4. g3 Lb7 5. Lg2 Le7 6. 0–0 0–0 7. Sc3 Se4 8. Dc28. … Sxc3 9. Dxc3 (Hauptvariante)
E20–E59: Nimzowitsch-Indisch (kurz: Nimzo-Indisch) (1. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 …)
E20
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

E201. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc33. … Lb4 Nimzowitsch-Indisch (kurz: Nimzo-Indisch)
E211. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Sf3Drei-Springer-Variante
E221. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Db34. … c5 5. dxc5 Sa6 (Spielmann-Variante)
E231. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Db3 c5 5. dxc5 Sc6Romanosvky Gambit
E241. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. a3Sämisch-Variante
E251. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. a3 Lxc3+ 5. bxc3 c5 6. f3 d5 7. cxd5
E261. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. a3 Lxc3+ 5. bxc3 c5 6. e3
E271. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. a3 Lxc3+ 5. bxc3 0–0
E281. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. a3 Lxc3+ 5. bxc3 0–0 6. e3
E291. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. a3 Lxc3+ 5. bxc3 0–0 6. e3 c5 7. Ld3 Sc6
E301. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Lg5Leningrader Variante — 4. … h6 5. Lh4 c5 6. d5 b5 (Averbakh-Gambit)
E311. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Lg5 h6 5. Lh4 c5 6. d5 d6
E321. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Dc2Klassisches System
E331. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Dc2 Sc6
E341. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Dc2 d5
E351. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Dc2 d5 5. cxd5 exd5
E361. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Dc2 d5 5. a3
E371. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Dc2 d5 5. a3 Lxc3+ 6. Dxc3 Se4
E381. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Dc2 c5Berlin-Variante — 5. dxc5 Lxc5 (Steiner-Variante)
E391. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. Dc2 c5 5. dxc5 0–0Pirc-Variante
E40–E59: Nimzowitsch-Indisch (Rubinstein-System) (1. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3)
E40
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

E401. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3Nimzowitsch-Indisch (Rubinstein-System)
E411. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 c55. Ld3 Sc6 6. Sf3 Lxc3 (Hübner-Variante)
E421. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 c5 5. Se2
E431. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 b6
E441. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 b6 5. Se2
E451. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 b6 5. Se2 La6
E461. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0
E471. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Ld3
E481. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Ld3 d5
E491. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Ld3 d5 6. a3 Lxc3+ 7. bxc3
E501. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Sf3Moderne Variante
E511. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Sf3 d5
E521. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Sf3 d5 6. Ld3 b6
E531. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Sf3 d5 6. Ld3 c5
E541. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Sf3 d5 6. Ld3 c5 7. 0–0 dxc4 8. Lxc4
E551. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Sf3 d5 6. Ld3 c5 7. 0–0 dxc4 8. Lxc4 Sbd7
E561. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Sf3 d5 6. Ld3 c5 7. 0–0 Sc6Bernstein-Variante
E571. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Sf3 d5 6. Ld3 c5 7. 0–0 Sc6 8. a3 dxc4 9. Lxc4 cxd4
E581. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Sf3 d5 6. Ld3 c5 7. 0–0 Sc6 8. a3 Lxc3+ 9. bxc3
E591. d4 Sf6 2. c4 e6 3. Sc3 Lb4 4. e3 0–0 5. Sf3 d5 6. Ld3 c5 7. 0–0 Sc6 8. a3 Lxc3+ 9. bxc3 dxc4 10. Lxc4
E60–E99: Königsindische Verteidigungen (kurz: Königsindisch) (1. d4 Sf6 2. c4 g6) ohne 3. g3 d5 (siehe D71-D79) und 3. Sc3 d5 (siehe D80–D99)
E60
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Weiß am Zug

E601. d4 Sf6 2. c4 g6Königsindische Verteidigungen (kurz: Königsindisch) für 3. g3 d5 und 3. Sc3 d5 siehe D71–D99 (Grünfeld-Indische Verteidigung) — 3. Sf3 Lg7 4. g3 0–0 5. Lg2 d6 6. 0–0
E611. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3Königsindische Verteidigung, Abweichungen der Hauptvariante — 3. … Lg7 4. Sf3 d6
E621. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. Sf3 d6 5. g3Fianchetto-System — 5. … 0–0 6. Lg2 Sc6 7. 0–0
E631. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. Sf3 d6 5. g3 0–0 6. Lg2 Sc6 7. 0–0 a6
E641. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. Sf3 d6 5. g3 0–0 6. Lg2 c5Jugoslawische Variante — 7. d5 Sa6 8. 0–0 Sc7 9. a4 Tb8
E651. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. Sf3 d6 5. g3 0–0 6. Lg2 c5 7. 0–07. … Sc6 8. dc5 dc5
E661. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. Sf3 d6 5. g3 0–0 6. Lg2 c5 7. 0–0 Sc6 8. d5
E671. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. Sf3 d6 5. g3 0–0 6. Lg2 Sbd7Varianten ohne e2–e4 — 7. 0–0 e5
E681. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. Sf3 d6 5. g3 0–0 6. Lg2 Sbd7 7. 0–0 e5 8. e48. … c6
E691. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. Sf3 d6 5. g3 0–0 6. Lg2 Sbd7 7. 0–0 e5 8. e4 c6 9. h3
E701. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e44. … d6 Königsindische Verteidigung, Varianten mit frühem e2–e4 aber Abweichungen im 5. Zug — 4. … d6 5. Lg5
E711. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. h3Makogonow-Variante
E721. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. g3Deferred Fianchetto Varianten mit g2–g3 und Sge2
E731. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Le25. … 0–0 6. Lg5 (Awerbach-System)
E741. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Le2 0–0 6. Lg5 c5
E751. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Le2 0–0 6. Lg5 c5 7. d5 e6
E761. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f4Vierbauernangriff — 5. … 0–0 6. Sf3 c5 7. dxc5 Da5 8. Ld3 Dxc5 9. De2 Sc6 10. Le3 Da5
E771. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f4 0–06. Le2 c5
E781. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f4 0–0 6. Le2 c5 7. Sf37. … cxd4 8. Sxd4 Sc6 9. Sc2
E791. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f4 0–0 6. Le2 c5 7. Sf3 cxd4 8. Sxd4 Sc6 9. Le3
E80–E89: Königsindische Verteidigung (Sämisch-Angriff) (1. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 …)
E80
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

E801. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3Königsindische Verteidigung (Sämisch-Angriff) — 5. … c6
E811. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 0–06. Le3 c6
E821. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 0–0 6. Le3 b6
E831. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 0–0 6. Le3 Sc67. Sge2 a6 8. Dd2 Ld7
E841. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 0–0 6. Le3 Sc6 7. Sge2 a6 8. Dd2 Tb8
E851. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 0–0 6. Le3 e5Orthodoxe-Variante
E861. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 0–0 6. Le3 e5 7. Sge2 c6
E871. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 0–0 6. Le3 e5 7. d5Geschlossene Variante — 7. … Sh5
E881. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 0–0 6. Le3 e5 7. d5 c68. Dd2
E891. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. f3 0–0 6. Le3 e5 7. d5 c6 8. Sge2
E90–E99: Königsindische Verteidigung (Klassisches System) (1. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Sf3 …)
E90
 abcdefgh 
88
77
66
55
44
33
22
11
 abcdefgh 

Schwarz am Zug

E901. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Sf35. … 0–0
E911. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Sf3 0–0 6. Le2Königsindische Verteidigung (Klassisches System) — 6. … Lg4
E921. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Sf3 0–0 6. Le2 e57. d5 c5
E931. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Sf3 0–0 6. Le2 e5 7. d5 Sbd78. Lg5
E941. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Sf3 0–0 6. Le2 e5 7. 0–07. … Sbd7 8. d5
E951. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Sf3 0–0 6. Le2 e5 7. 0–0 Sbd7 8. Te18. … c6 9. Lf1 exd4
E961. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Sf3 0–0 6. Le2 e5 7. 0–0 Sbd7 8. Te1 c6 9. Lf1 a5
E971. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Sf3 0–0 6. Le2 e5 7. 0–0 Sc68. d5 Se7 9. b4
E981. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Sf3 0–0 6. Le2 e5 7. 0–0 Sc6 8. d5 Se7 9. Se19. … Sd7 10. Sd3
E991. d4 Sf6 2. c4 g6 3. Sc3 Lg7 4. e4 d6 5. Sf3 0–0 6. Le2 e5 7. 0–0 Sc6 8. d5 Se7 9. Se1 Sd7 10. f3
 

Siehe auch

Literatur

  • Sergiu Samarian: Internationales Schlüsselbuch der Schacheröffnungen. Schmaus, Heidelberg 1986 (Ausgabe in Blindenschrift Leipzig 2001).
  • Šahovski Informator (Hrsg.): Enciklopedija šahovskih otvaranja. (auch Enciklopedija sachmatnych debjutov, Englisch Encyclopedia of chess openings). Belgrad 1974–1979 (5 Bände); Vorwort in Serbokroatisch, Russisch, Englisch, Deutsch, Französisch, Spanisch, Italienisch und Schwedisch, Inhalt in figuraler Notation.

Weblinks

Auf dieser Seite verwendete Medien

Chess rdt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Dark rook on transparent square, default size 45x45
Chess ndt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Dark knight on transparent square, default size 45x45
Chess qlt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Light queen on transparent square, default size 45x45
Chess pdt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Dark pawn on transparent square, default size 45x45
Chess kdt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Dark king on transparent square, default size 64x64
Chess klt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Light king on transparent square, default size 64x64
Chess --t45.svg
Blank 45x45 square for use in chess templates (2nd version
Chess bdt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Dark bishop on transparent square, default size 45x45
Chess blt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Light bishop on transparent square, default size 45x45
Chess nlt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Light knight on transparent square, default size 45x45
Chess qdt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Dark queen on transparent square, default size 45x45
Chess plt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Light pawn on transparent square, default size 45x45
Chess rlt45.svg
Autor/Urheber: Cburnett, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Light rook on transparent square, default size 45x45