Bibileo

Bibileo
Luftbild von Kirche und Medizinischer Station in Bibileo
Daten
Fläche62,41 km²[1]
Einwohnerzahl2.269 (2022)[2]
Chefe de SucoMaria Odete dos Anjos Amaral
(Wahl 2016)
AldeiasEinwohner (2015)[1]
Aisahe1036
Amarleza274
Balideoan193
Fatohosan254
Hareoan340
Lacouai622
Mane Claran270
Webae167
Der Suco Bibileo.
Amarleza (Osttimor)
Amarleza
Koordinaten: 8° 58′ S, 126° 16′ O

Bibileo ist ein osttimoresischer Suco im Verwaltungsamt Viqueque (Gemeinde Viqueque).

Geographie

Bibileo
OrtePosition[3]Höhe
Aisahe8° 57′ 52″ S, 126° 16′ 8″ O12 m
Amarleza8° 57′ 55″ S, 126° 16′ 7″ O12 m
Balideoan8° 57′ 45″ S, 126° 16′ 14″ O12 m
Fatohosan8° 57′ 56″ S, 126° 16′ 15″ O12 m
Hareoan8° 57′ 52″ S, 126° 16′ 14″ O12 m
Lacouai8° 57′ 42″ S, 126° 16′ 14″ O26 m
Mane Claran8° 57′ 48″ S, 126° 16′ 9″ O12 m
Webae8° 57′ 45″ S, 126° 16′ 10″ O12 m
Luftbild mit Sitz des Sucos

Vor der Gebietsreform 2015 hatte Bibileo eine Fläche von 94,83 km².[4] Nun sind es 62,41 km².[1] Der Suco teilt sich auf zwei Gebiete. Sie werden durch den Suco Bahalarauain voneinander getrennt. Ein Gebiet Bibileos befindet sich an der Küste der Timorsee. Westlich liegt der Suco Luca, nördlich Bahalarauain und östlich der Suco Uma Quic. In ihm liegen nahe dem Meer die Dörfer, die das Bevölkerungszentrum des Suco bilden: Amarleza, Aisahe (Aisabe), Webae (Ueabae), Lacouai (Laco Uai, Lakuuai), Mane Claran (Maneklaran), Balideoan (Balide Oan, Balidioan), Hareoan (Hare Oan, Hareoan) und Fatohosan (Fato Hosan, Fatu Hosa), das ehemalige Clalerec Mutin (Klaterek Mutin). An der Ostgrenze mündet der Fluss Tuco. Östlich des Ponta de Luca liegt nah der Küste der Lago Ainfon.[5] Im Siedlungszentrum liegt die Grundschule des Sucos, die Escola Primaria Bibileo.[6][7]

Der zweite Teil des Bibileos liegt an der nördlichen Spitze des Verwaltungsamts Viqueque, an der Nordgrenze zur Gemeinde Baucau (Sucos Vemasse und Ossouala, beide Verwaltungsamt Vemasse). Westlich liegt das Verwaltungsamt Lacluta mit seinen Sucos Laline und Dilor und östlich das Verwaltungsamt Ossu mit seinen Sucos Liaruca und Ossu de Cima. Die gebirgigen Region liegt auf über 800 m über dem Meer. An der Südgrenze fließen einige Quellflüsse des Tucos: Der Caidercana, der erst zum Maracoa und dann zum Metacoa wird und der Lequeloe. Größere Siedlungen fehlen im Norden.[5][7]

Im Suco befinden sich die acht Aldeias Aisahe, Amarleza, Balideoan, Fatohosan, Hareoan, Lacouai, Mane Claran und Webae.[8]

Einwohner

Frauen in traditioneller Tracht (2023)

In Bibileo leben 2.269 Einwohner (2022), davon sind 1.156 Männer und 1.113 Frauen. Im Suco gibt es 436 Haushalte.[2] Fast 76 % der Einwohner geben Tetum Terik als ihre Muttersprache an. Fast 18 % sprechen Kairui, 3 % Midiki und eine Minderheit Tetum Prasa.[9]

Geschichte

Kirche am Versammlungsplatz in Kraras

Bedrängt von den indonesischen Invasoren, flohen Einwohner aus Bucoli, Vemasse und Karabela von Uaigae nach Uai-Mori, im heutigen Nordteil Bibileos, etwa 20 km südlich von Vemasse. Hier fanden sie Schutz durch die FRETILIN. Es entstand eine base de apoio, eine Widerstandsbasis. Zusammen mit Flüchtlingen aus Dili, Viqueque und anderen Landesteilen lebten die Flüchtlinge zwei Jahre hier. Mit der Zeit kam es immer mehr zur Nahrungsmittelknappheit, da immer mehr Menschen eintrafen. 1978 wurde auch Uai-Mori von indonesischen Streitkräften angegriffen. Die meisten Einwohner flohen, einige wurden von den Indonesiern gefangen genommen und in das Sammellager von Bucoli gebracht.[10]

1981 wurde zehn Kilometer weiter nördlich das Dorf Kraras als neue Siedlung für Flüchtlinge aus Bibileo gegründet. Nachdem sie 1979 von der indonesischen Armee gestellt worden waren, waren sie zunächst in der Stadt Viqueque angesiedelt worden, bevor sie nach Kraras gebracht wurden.[11]

Am 8. August 1983 wurde der indonesische Militärposten in Kraras von Guerillieros der FALINTIL angegriffen. 14 indonesische Soldaten wurden dabei getötet. Bis zum 6. September folgten vier weitere Angriffe auf die Indonesier im damaligen Distrikt Viqueque.[11][12] Aus Angst vor Strafaktionen flohen Hunderte der Einwohner Kraras und der benachbarten Orte in die umliegenden Wälder.[11]

Diese begann am 7. September. Die indonesische Armee brannte das verlassene Kraras nieder. Die wenigen verbliebenen Einwohner wurden exekutiert. Soldaten durchkämmten die Region und zwang aufgegriffene Einheimische zur Rückkehr in das zerstörte Dorf, beziehungsweise zur Umsiedlung nach Viqueque. Es kam zu weiteren Hinrichtungen, Vergewaltigungen und Folter.[11][13] Laut der Katholischen Kirche sollen 287 Einwohner von Kraras ermordet worden sein.[14] Die Überlebenden wurden nach Clalerec Mutin (heute: Fatohosan) zwangsumgesiedelt.[13]

Am 18. September 2008 wurde der Grundstein für ein Denkmal zum Gedenken an das Massaker gelegt. Die Region wird nun das Tal der Witwen genannt.[15] 2015 wurde Kraras vom bisherigen Suco Uai-Mori abgetrennt und als Exklave dem Suco Bibileo zugeschlagen.

Politik

Sitz des Sucos (2023)
Maria Odete dos Anjos Amaral (2019)

Bei den Wahlen von 2004/2005 wurde José Gomes zum Chefe de Suco gewählt.[16] Bei den Wahlen 2009 gewann José M. Amaral[17] und 2016 Maria Odete dos Anjos Amaral.[18]

Weblinks

Commons: Bibileo – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

Einzelnachweise

  1. a b c Direcção-Geral de Estatística: Ergebnisse der Volkszählung von 2015 (Memento desOriginals vom 23. September 2019 im Internet Archive)  Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.statistics.gov.tl, abgerufen am 23. November 2016.
  2. a b Institutu Nasionál Estatístika Timor-Leste: Final Main Report Census 2022, abgerufen am 18. Mai 2023.
  3. Atlanten der zwölf Gemeinden und der Sonderverwaltungsregion Osttimors, Stand 2019 (Direcção-Geral de Estatística DGE).
  4. Direcção Nacional de Estatística: Population Distribution by Administrative Areas Volume 2 English (Memento vom 5. Januar 2017 im Internet Archive) (Zensus 2010; PDF; 22,6 MB)
  5. a b Timor-Leste GIS-Portal (Memento vom 30. Juni 2007 im Internet Archive)
  6. Liste der Wahllokale zu den Parlamentswahlen in Osttimor 2007 (PDF-Datei; 118 kB)
  7. a b UNMIT: Timor-Leste District Atlas version02, August 2008 (Memento vom 3. Dezember 2011 im Internet Archive) (PDF; 509 kB)
  8. Jornal da República: Diploma Ministerial n.° 16/2017, mit Korrekturen vom 9. Mai 2017, abgerufen am 12. März 2019.
  9. Ergebnisse des Zensus 2010 für den Suco Bibileo (tetum; PDF; 8,4 MB)
  10. „Chapter 7.3 Forced Displacement and Famine“ (PDF; 1,3 MB) aus dem „Chega!“-Report der CAVR (englisch)
  11. a b c d „Chapter 7.2 Unlawful Killings and Enforced Disappearances“ (Memento desOriginals vom 5. November 2013 im Internet Archive)  Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.cavr-timorleste.org (PDF; 2,5 MB) aus dem „Chega!“-Report der CAVR (englisch)
  12. Timor-Leste Memória (Memento desOriginals vom 5. März 2016 im Internet Archive)  Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/amrtimor.org
  13. a b Amnesty International: EAST TIMOR – Justice past, present and future (Memento vom 19. Februar 2008 im Internet Archive) (englisch)
  14. 1999 East Timor Crimes Against Humanity: The Kraras Massacre of 1983 (Memento vom 6. Januar 2011 im Internet Archive)
  15. Late Night Live in Timor (Memento vom 3. Februar 2009 im Internet Archive)
  16. Secretariado Técnico de Administração Eleitoral STAE: Eleições para Liderança Comunitária 2004/2005 - Resultados (Memento vom 4. August 2010 im Internet Archive)
  17. Secretariado Técnico de Administração Eleitoral STAE: Eleições para Liderança Comunitária 2009 - Resultados (Memento vom 4. August 2010 im Internet Archive)
  18. Jornal da República: Lista Naran Xefe Suku Eleito 2016, 2. Dezember 2016, abgerufen am 17. Juni 2020.

f1 Karte mit allen Koordinaten: OSM | WikiMap

Auf dieser Seite verwendete Medien

2023-03-23 Postu Saude Bibileo.jpg
OBRA PNDS IHA SUKU BIBILEO OFISIALMENTE ENTREGA BA LIDERANSA KOMUNITARIA NO KOMUNIDADE SIRA.

Viqueque - Kinta feira, 23/03/2023 Sekretariadu Tekniku PNDS Nasional Através Ekipa PNDS Municipiu Viqueque realisa Inaugurasaun ba Obra PNDS 3 hanesan Rehabilitasaun Sede do Suku, Konstrusaun Moru Postu Saude inklui Rehabilitasaun Estrada no Ponte ki'ik klalerek Mutin, iha Suku Bibileo Postu Administrativu Viqueque Vila. Diretor Geral Dezenvolvimento Rural (DGDR) Sr. Rozito Guterres representa Ministru da Administrasaun Estatal akompanha husi Selretaria Ezekutiva ST-PNDS Nasional, Sra. Claudinha Soares Pinto, Administrador Municipiu Viqueque no Xefe do Suku Bibileo tesi fita iha Sede do Suku Bibileo simbolikamente inaugura obra refere no a mesmu tempu inaugurasaun Sede do Suku ne'e representa Obra 2 seluk nebe'e mentiona. Iha Ambitu inaugurasaun ne'e, DGDR do MAE Esklarese ba komunidade sira iha ninia diskursu hodi hateten: "hau simu despacho husi Sua Exelencia Ministru da Administração Estatal hodi hato'o pontus importante balun iha Ambitu inaugurasaun ida ne'e, premeiru Exelencia Ministru hato'o ninia parabens ba Xefe do Suku Bibileo no Komunidade sira hotu iha loron spesial ida ne'e dia 23-03-2023, ita inaugura projeitu 3 iha Suku Bibileo. Ministru mos fo parabens ba imi hotu, liu-liu ba Ekipa Jestaun Suku sira ba kontribuisaun no esforço tomak durante ne'e hodi apoiu PNDS. Ministru Estatal hanesan ema tekniku ida, hare ba prekupasaun Xefe do Suku sira kona ba kondisaun Sede do Suku hotu nebe'e ladun diak então Ministru orienta atraves de PNDS kria tan sub programa ida ho naran Rehabilitasaun Sede do Suku ka RSS hanesan parte ida atu kria kondisoens ba Xefe do Suku sira hodi halo atendementu ba populasaun sira ho diak liu tan. Sekretaria Ezekutiva ST-PNDS Nasional iha biban intervensaun hato'o kona ba susesu husi programa VIII Governu Konstitusional nebe'e realisa liu husi MAE atraves ST-PNDS inklui alokasaun orsamentu ba programa hirak ne'e. koalia kona ba aloksaun orsammentu ba implementasaun atividade PNDS, Superior masimu ST-PNDS aproveita biban ne'e hodi klarifika ba komunidade sira kona ba alokasaun orsamentu ba implementasaun programa Uma Naroman ba Povu. "iha biban ida ne'e hau mos hakarak klarifika ba ita bo'ot sira hotu katak alokasaun Orsamentu ba programa Uma Naroman ba Povu ne'e mai husi Orsamentu Geral do Estadu (OGE) la'os apoiu husi Governu Australia tuir informasaun falsa nebe'e fo sai. então husu ba ita hotu atu labele naran ba fiar ema nebe'e mak lori ka fahe informasaun ida que sira rasik la hatene lolos". tenik Sra. Claudinha. Superior masimu ST-PNDS Nasional antes remata ninia diskursu, hato'o mos parabens ba Xefe do Suku Bibileo no komunidade tomak ba susesu husi obra 3 nebe'e konklui no inaugura ona ohin loron. parabens spesialmente Sra. Claudinha hato'o ba Ekipa Jestaun Suku nebe'e nudar ekipa PNDS ida nebe'e mais que ki'ik liu iha estrutura tomak ST-PNDS maibe sira mak nudar heroi foun ba dezenvolvimento iha Suku hotu-hotu iha teretorio Timor Leste. Xefe do Suku Bibileo, Sra. Maria Odete dos Anjos Amaral lori komunidade nia naran no fatin hato'o agradesemento bo'ot ba VIII Governu Konstitusional nebe'e liu husi MAE no ST-PNDS bele implementa ona no konklui Obra 3 iha ninia Suku. Ho esperansa bo'ot lideransa komunitaria ne'e hateten iha futuru mai sei bele iha tan obra seluk atraves PNDS implementa iha ninia Suku tuir prioridades nebe'e husi Komunidade hato'o ba Governu.

Iha Ambitu inaugurasaun Sra. Claudinha ofisialmente entrega Savi odamatan portão moru Postu Saúde Bibileo ba Xefe do Saude nudar simbolikamente inaugura ona Obra refere.
Bibileo suco.png
Landkarte des Sucos Bibileo
East timor - parade ground church in Kraras-davidrobie.jpg
Autor/Urheber: David Robie/Pacific Media Centre, Lizenz: CC BY-SA 3.0
Kirche am Versammlungsplatz in Kraras, Osttimor
2023-03-23 Sede do Suku Bibileo 1.jpg
OBRA PNDS IHA SUKU BIBILEO OFISIALMENTE ENTREGA BA LIDERANSA KOMUNITARIA NO KOMUNIDADE SIRA.

Viqueque - Kinta feira, 23/03/2023 Sekretariadu Tekniku PNDS Nasional Através Ekipa PNDS Municipiu Viqueque realisa Inaugurasaun ba Obra PNDS 3 hanesan Rehabilitasaun Sede do Suku, Konstrusaun Moru Postu Saude inklui Rehabilitasaun Estrada no Ponte ki'ik klalerek Mutin, iha Suku Bibileo Postu Administrativu Viqueque Vila. Diretor Geral Dezenvolvimento Rural (DGDR) Sr. Rozito Guterres representa Ministru da Administrasaun Estatal akompanha husi Selretaria Ezekutiva ST-PNDS Nasional, Sra. Claudinha Soares Pinto, Administrador Municipiu Viqueque no Xefe do Suku Bibileo tesi fita iha Sede do Suku Bibileo simbolikamente inaugura obra refere no a mesmu tempu inaugurasaun Sede do Suku ne'e representa Obra 2 seluk nebe'e mentiona. Iha Ambitu inaugurasaun ne'e, DGDR do MAE Esklarese ba komunidade sira iha ninia diskursu hodi hateten: "hau simu despacho husi Sua Exelencia Ministru da Administração Estatal hodi hato'o pontus importante balun iha Ambitu inaugurasaun ida ne'e, premeiru Exelencia Ministru hato'o ninia parabens ba Xefe do Suku Bibileo no Komunidade sira hotu iha loron spesial ida ne'e dia 23-03-2023, ita inaugura projeitu 3 iha Suku Bibileo. Ministru mos fo parabens ba imi hotu, liu-liu ba Ekipa Jestaun Suku sira ba kontribuisaun no esforço tomak durante ne'e hodi apoiu PNDS. Ministru Estatal hanesan ema tekniku ida, hare ba prekupasaun Xefe do Suku sira kona ba kondisaun Sede do Suku hotu nebe'e ladun diak então Ministru orienta atraves de PNDS kria tan sub programa ida ho naran Rehabilitasaun Sede do Suku ka RSS hanesan parte ida atu kria kondisoens ba Xefe do Suku sira hodi halo atendementu ba populasaun sira ho diak liu tan. Sekretaria Ezekutiva ST-PNDS Nasional iha biban intervensaun hato'o kona ba susesu husi programa VIII Governu Konstitusional nebe'e realisa liu husi MAE atraves ST-PNDS inklui alokasaun orsamentu ba programa hirak ne'e. koalia kona ba aloksaun orsammentu ba implementasaun atividade PNDS, Superior masimu ST-PNDS aproveita biban ne'e hodi klarifika ba komunidade sira kona ba alokasaun orsamentu ba implementasaun programa Uma Naroman ba Povu. "iha biban ida ne'e hau mos hakarak klarifika ba ita bo'ot sira hotu katak alokasaun Orsamentu ba programa Uma Naroman ba Povu ne'e mai husi Orsamentu Geral do Estadu (OGE) la'os apoiu husi Governu Australia tuir informasaun falsa nebe'e fo sai. então husu ba ita hotu atu labele naran ba fiar ema nebe'e mak lori ka fahe informasaun ida que sira rasik la hatene lolos". tenik Sra. Claudinha. Superior masimu ST-PNDS Nasional antes remata ninia diskursu, hato'o mos parabens ba Xefe do Suku Bibileo no komunidade tomak ba susesu husi obra 3 nebe'e konklui no inaugura ona ohin loron. parabens spesialmente Sra. Claudinha hato'o ba Ekipa Jestaun Suku nebe'e nudar ekipa PNDS ida nebe'e mais que ki'ik liu iha estrutura tomak ST-PNDS maibe sira mak nudar heroi foun ba dezenvolvimento iha Suku hotu-hotu iha teretorio Timor Leste. Xefe do Suku Bibileo, Sra. Maria Odete dos Anjos Amaral lori komunidade nia naran no fatin hato'o agradesemento bo'ot ba VIII Governu Konstitusional nebe'e liu husi MAE no ST-PNDS bele implementa ona no konklui Obra 3 iha ninia Suku. Ho esperansa bo'ot lideransa komunitaria ne'e hateten iha futuru mai sei bele iha tan obra seluk atraves PNDS implementa iha ninia Suku tuir prioridades nebe'e husi Komunidade hato'o ba Governu.

Iha Ambitu inaugurasaun Sra. Claudinha ofisialmente entrega Savi odamatan portão moru Postu Saúde Bibileo ba Xefe do Saude nudar simbolikamente inaugura ona Obra refere.
2019-09-10 Maria Odete dos Anjos Amaral Xefe Suku Bibileo.jpg
Maria Odete dos Anjos Amaral, Xefe Suku Bibileo, Viqueque, Viqueque
2023-03-23 Sede do Suku Bibileo 2.jpg
OBRA PNDS IHA SUKU BIBILEO OFISIALMENTE ENTREGA BA LIDERANSA KOMUNITARIA NO KOMUNIDADE SIRA.

Viqueque - Kinta feira, 23/03/2023 Sekretariadu Tekniku PNDS Nasional Através Ekipa PNDS Municipiu Viqueque realisa Inaugurasaun ba Obra PNDS 3 hanesan Rehabilitasaun Sede do Suku, Konstrusaun Moru Postu Saude inklui Rehabilitasaun Estrada no Ponte ki'ik klalerek Mutin, iha Suku Bibileo Postu Administrativu Viqueque Vila. Diretor Geral Dezenvolvimento Rural (DGDR) Sr. Rozito Guterres representa Ministru da Administrasaun Estatal akompanha husi Selretaria Ezekutiva ST-PNDS Nasional, Sra. Claudinha Soares Pinto, Administrador Municipiu Viqueque no Xefe do Suku Bibileo tesi fita iha Sede do Suku Bibileo simbolikamente inaugura obra refere no a mesmu tempu inaugurasaun Sede do Suku ne'e representa Obra 2 seluk nebe'e mentiona. Iha Ambitu inaugurasaun ne'e, DGDR do MAE Esklarese ba komunidade sira iha ninia diskursu hodi hateten: "hau simu despacho husi Sua Exelencia Ministru da Administração Estatal hodi hato'o pontus importante balun iha Ambitu inaugurasaun ida ne'e, premeiru Exelencia Ministru hato'o ninia parabens ba Xefe do Suku Bibileo no Komunidade sira hotu iha loron spesial ida ne'e dia 23-03-2023, ita inaugura projeitu 3 iha Suku Bibileo. Ministru mos fo parabens ba imi hotu, liu-liu ba Ekipa Jestaun Suku sira ba kontribuisaun no esforço tomak durante ne'e hodi apoiu PNDS. Ministru Estatal hanesan ema tekniku ida, hare ba prekupasaun Xefe do Suku sira kona ba kondisaun Sede do Suku hotu nebe'e ladun diak então Ministru orienta atraves de PNDS kria tan sub programa ida ho naran Rehabilitasaun Sede do Suku ka RSS hanesan parte ida atu kria kondisoens ba Xefe do Suku sira hodi halo atendementu ba populasaun sira ho diak liu tan. Sekretaria Ezekutiva ST-PNDS Nasional iha biban intervensaun hato'o kona ba susesu husi programa VIII Governu Konstitusional nebe'e realisa liu husi MAE atraves ST-PNDS inklui alokasaun orsamentu ba programa hirak ne'e. koalia kona ba aloksaun orsammentu ba implementasaun atividade PNDS, Superior masimu ST-PNDS aproveita biban ne'e hodi klarifika ba komunidade sira kona ba alokasaun orsamentu ba implementasaun programa Uma Naroman ba Povu. "iha biban ida ne'e hau mos hakarak klarifika ba ita bo'ot sira hotu katak alokasaun Orsamentu ba programa Uma Naroman ba Povu ne'e mai husi Orsamentu Geral do Estadu (OGE) la'os apoiu husi Governu Australia tuir informasaun falsa nebe'e fo sai. então husu ba ita hotu atu labele naran ba fiar ema nebe'e mak lori ka fahe informasaun ida que sira rasik la hatene lolos". tenik Sra. Claudinha. Superior masimu ST-PNDS Nasional antes remata ninia diskursu, hato'o mos parabens ba Xefe do Suku Bibileo no komunidade tomak ba susesu husi obra 3 nebe'e konklui no inaugura ona ohin loron. parabens spesialmente Sra. Claudinha hato'o ba Ekipa Jestaun Suku nebe'e nudar ekipa PNDS ida nebe'e mais que ki'ik liu iha estrutura tomak ST-PNDS maibe sira mak nudar heroi foun ba dezenvolvimento iha Suku hotu-hotu iha teretorio Timor Leste. Xefe do Suku Bibileo, Sra. Maria Odete dos Anjos Amaral lori komunidade nia naran no fatin hato'o agradesemento bo'ot ba VIII Governu Konstitusional nebe'e liu husi MAE no ST-PNDS bele implementa ona no konklui Obra 3 iha ninia Suku. Ho esperansa bo'ot lideransa komunitaria ne'e hateten iha futuru mai sei bele iha tan obra seluk atraves PNDS implementa iha ninia Suku tuir prioridades nebe'e husi Komunidade hato'o ba Governu.

Iha Ambitu inaugurasaun Sra. Claudinha ofisialmente entrega Savi odamatan portão moru Postu Saúde Bibileo ba Xefe do Saude nudar simbolikamente inaugura ona Obra refere.
2023-03-23 Bibileo.jpg
OBRA PNDS IHA SUKU BIBILEO OFISIALMENTE ENTREGA BA LIDERANSA KOMUNITARIA NO KOMUNIDADE SIRA.

Viqueque - Kinta feira, 23/03/2023 Sekretariadu Tekniku PNDS Nasional Através Ekipa PNDS Municipiu Viqueque realisa Inaugurasaun ba Obra PNDS 3 hanesan Rehabilitasaun Sede do Suku, Konstrusaun Moru Postu Saude inklui Rehabilitasaun Estrada no Ponte ki'ik klalerek Mutin, iha Suku Bibileo Postu Administrativu Viqueque Vila. Diretor Geral Dezenvolvimento Rural (DGDR) Sr. Rozito Guterres representa Ministru da Administrasaun Estatal akompanha husi Selretaria Ezekutiva ST-PNDS Nasional, Sra. Claudinha Soares Pinto, Administrador Municipiu Viqueque no Xefe do Suku Bibileo tesi fita iha Sede do Suku Bibileo simbolikamente inaugura obra refere no a mesmu tempu inaugurasaun Sede do Suku ne'e representa Obra 2 seluk nebe'e mentiona. Iha Ambitu inaugurasaun ne'e, DGDR do MAE Esklarese ba komunidade sira iha ninia diskursu hodi hateten: "hau simu despacho husi Sua Exelencia Ministru da Administração Estatal hodi hato'o pontus importante balun iha Ambitu inaugurasaun ida ne'e, premeiru Exelencia Ministru hato'o ninia parabens ba Xefe do Suku Bibileo no Komunidade sira hotu iha loron spesial ida ne'e dia 23-03-2023, ita inaugura projeitu 3 iha Suku Bibileo. Ministru mos fo parabens ba imi hotu, liu-liu ba Ekipa Jestaun Suku sira ba kontribuisaun no esforço tomak durante ne'e hodi apoiu PNDS. Ministru Estatal hanesan ema tekniku ida, hare ba prekupasaun Xefe do Suku sira kona ba kondisaun Sede do Suku hotu nebe'e ladun diak então Ministru orienta atraves de PNDS kria tan sub programa ida ho naran Rehabilitasaun Sede do Suku ka RSS hanesan parte ida atu kria kondisoens ba Xefe do Suku sira hodi halo atendementu ba populasaun sira ho diak liu tan. Sekretaria Ezekutiva ST-PNDS Nasional iha biban intervensaun hato'o kona ba susesu husi programa VIII Governu Konstitusional nebe'e realisa liu husi MAE atraves ST-PNDS inklui alokasaun orsamentu ba programa hirak ne'e. koalia kona ba aloksaun orsammentu ba implementasaun atividade PNDS, Superior masimu ST-PNDS aproveita biban ne'e hodi klarifika ba komunidade sira kona ba alokasaun orsamentu ba implementasaun programa Uma Naroman ba Povu. "iha biban ida ne'e hau mos hakarak klarifika ba ita bo'ot sira hotu katak alokasaun Orsamentu ba programa Uma Naroman ba Povu ne'e mai husi Orsamentu Geral do Estadu (OGE) la'os apoiu husi Governu Australia tuir informasaun falsa nebe'e fo sai. então husu ba ita hotu atu labele naran ba fiar ema nebe'e mak lori ka fahe informasaun ida que sira rasik la hatene lolos". tenik Sra. Claudinha. Superior masimu ST-PNDS Nasional antes remata ninia diskursu, hato'o mos parabens ba Xefe do Suku Bibileo no komunidade tomak ba susesu husi obra 3 nebe'e konklui no inaugura ona ohin loron. parabens spesialmente Sra. Claudinha hato'o ba Ekipa Jestaun Suku nebe'e nudar ekipa PNDS ida nebe'e mais que ki'ik liu iha estrutura tomak ST-PNDS maibe sira mak nudar heroi foun ba dezenvolvimento iha Suku hotu-hotu iha teretorio Timor Leste. Xefe do Suku Bibileo, Sra. Maria Odete dos Anjos Amaral lori komunidade nia naran no fatin hato'o agradesemento bo'ot ba VIII Governu Konstitusional nebe'e liu husi MAE no ST-PNDS bele implementa ona no konklui Obra 3 iha ninia Suku. Ho esperansa bo'ot lideransa komunitaria ne'e hateten iha futuru mai sei bele iha tan obra seluk atraves PNDS implementa iha ninia Suku tuir prioridades nebe'e husi Komunidade hato'o ba Governu.

Iha Ambitu inaugurasaun Sra. Claudinha ofisialmente entrega Savi odamatan portão moru Postu Saúde Bibileo ba Xefe do Saude nudar simbolikamente inaugura ona Obra refere.